Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-10530-00037 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

มัสยิดดารุ้ลมุดตะกีน

Darulmuttakeen Mosque

บรรพชนมุสลิมที่อพยพมาจากเมืองปัตตานีในสมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ราว พ.ศ. 2329 ในส่วนที่เป็นข้าราชบริพารในวังปัตตานี ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระเจ้าอยู่หัวฯ ให้ตั้งถิ่นฐานพักอาศัยอยู่ที่ละแวกวัดตองปรุ ตำบลบางลำพู และบริเวณบ้านคอกวัว ถนนราชดำเนินกลางในปัจจุบัน ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 3 ได้มีการขุดคลองในกรุงเทพมหานครขึ้นเป็นจำนวนมาก ย่านธุรกิจการค้าได้เกิดขึ้นบริเวณลำคลองเป็นตลาดน้ำแหล่งใหญ่ อยู่ที่สี่แยกมหานคร บรรพชนมุสลิม จากบางลำพูและบ้านคอกวัวส่วนหนึ่งได้เคลื่อนย้ายถิ่นทำมาหากินไปอยู่ที่หมู่บ้านมหานาค และจากสี่แยกมหานาคในสมัยต่อมาได้ขยับขยายออกไปทำการเกษตรในรอบนอกพระนคร เช่น ที่บ้านคู้ (บริเวณลำคลองแสนแสบส่วนที่คดคู้) ในอำเภอเจียรดับ ต่อมาเป็นอำเภอหนองจอก และละแวกใกล้เคียง เช่นบ้านลำหิน บ้านคลองสิบ เป็นต้น และบางส่วนได้ขยายวงออกไปไกลถึงบ้านบางตลาด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี เมื่อชุมชนมุสลิมจากมหานครได้อพยพมาอยู่ที่บ้านคู้ ก็ได้มีการสร้างมัสยิดเป็นอาคารชั่วคราวเพื่อใช้ในการปฏิบัติศาสนกิจต่อพระผู้เป็นเจ้า ไม่มีบันทึกที่เป็นลายลักษณ์อักษรว่าเริ่มต้นสร้างมัสยิดในปีใด ต่อมาในปี ฮ.ศ. 1317 ตรงกับ พ.ศ. 2439 เมื่อ 108 ปีก่อน นายอุมัร หรือแชอุมารฺ ได้อุทิศที่ดินวะกัฟให้สร้างมัสยิดหลังนั้น เป็นหลังคามุงจาก ทรงปั้นหยา ใช้เวลาในการสร้าง 10 ปี แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2449 เวลาต่อมาได้มีประชากรมุสลิมเพิ่มมากขึ้นจึงได้มีการขยายตัวอาคารมัสยิดโดยต่อเติมจากอาคารเดิมอีก หลักฐานของมัสยิดมีปรากฏที่ลายฉลุเหนือประตูทางเข้ามัสยิดด้านขวามือ เป็นภาษามาลายูแปลได้ข้อความว่า “มัสยิดแห่งนี้โดยความยินยอมของชาวตำบลนี้ ให้ ตวนฮัจยีอุมัร เป็นผู้สร้างประตูมัสยิดบานนี้ ในปี ฮ.ศ. 1319” และเหนือประตูด้านซ้ายมือมีใจความว่า “บิหลั่นจัน เป็นผู้สร้างประตูมัสยิดบานนี้ เสร็จในวันอาทิตย์ ต้นเดือนมุฮัรรอม ฮ.ศ. 1319” ที่ดินบริเวณมัสยิดใช้เป็นที่ตั้งมัสยิดแปลงหนึ่งมีจำนวน 1 ไร่ 3 งาน 75 ตารางวา ในส่วนกุโบร์ จำนวน 4 ไร่ 3 งาน 4 ตารางวา ต่อมาในปี พ.ศ. 2492 อิหม่ามในขณะนั้นคือนายหะยีฮาซัน อามีน ได้ขอจดทะเบียนมัสยิดเป็นนิติบุคคลชื่อ “มัสยิดดารุ้ลมุตตะกีน (คู้)” มีนายหะยีอุมารต หมัดมูซา เป็นคอเต็บ และนายหะยีมะดีเยาะ หริ่มเพ็ง เป็นบิหลั่น มัสยิดดารุ้ลมุตตะกีน (คู้) มีที่ดินวะกัฟจำนวนมาก แต่เนื่องจากกฎหมายบ้านเมืองในสมัยนั้น อนุญาตให้มัสยิดมีที่ดินได้ไม่เกินจำนวน 50 ไร่ ในส่วนที่เกินคณะผู้ใหญ่ของมัสยิดจึงได้นำไป จดทะเบียนเป็นทรัพย์สินของ “มูลนิธิ” โดยในปัจจุบันที่ดินที่เป็นชื่อกรรมสิทธิ์ของมัสยิดมีจำนวน 111 ไร่ 3 งาน 47 ตารางวา และที่ดินวะกัฟจดทะเบียนสิทธิเป็นมูลนิธิส่งเสริมศิลธรรมอิสลาม ดารุ้ลมุตตะกีน (คู้ขวา) อีกจำนวน 500 ไร่เศษ ที่มา : https://www.cicot.or.th/th/mosque/detail/303/2/มัสยิดดารู้ลมุตตะกีน-คู้ขวา