Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : KP-62180-00001 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

โตว่ไซแซ่งจ้อย แซ่เติ๋น - ผู้นำจิตวิญญาณ

็Headman perform ritual prayer

นายแซ่งจ้อย แซ่เติ๋น (วิชัย ตั้งทองกุล) อายุ 78 ปี เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวอิ้วเมี่ยน ซึ่งเป็นผู้ที่ผ่านการบวชอิ้วเมี่ยน และได้รับยศสูงสุด คือ “โตว่ไซ” หรือหมอใหญ่/พระใหญ่ ที่ชาวอิ้วเมี่ยนให้ความเคารพนับถือเป็นอย่างสูงสุด เนื่องจากจะทำหน้าที่ในการประกอบพิธีกรรมสำคัญ ๆ ของชาวอิ้วเมี่ยน ทั้งพิธีบวชพระอิ้วเมี่ยน การประกอบพิธีกรรมในงานศพของผู้ที่มียศสูง กราบไหว้องค์เทพและสิ่งศักดิ์สิทธิที่ชาวอิ้วเมี่ยนเคารพสักการะ นอกจากนี้ ยังเป็นผู้ประกอบพิธีกรรมเล็ก ได้แก่ -การสะเดาะเคราะห์ -การเรียกขวัญ ดูฤกษ์ดูยาม ดูฤกษ์แต่งงาน ฤกษ์บวช ขึ้นบ้านใหม่ โตว่ไซแซ่งจ้อย ออกเดินทางช่วยเหลือชาวอิ้วเมี่ยนที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยทั่วประเทศ อาทิ เชียงใหม่ เชียงราย น่าน พะเยา เลย ฯลฯ โตว่ไซแซ่งจ้อย มีภรรยาชื่อ นางเหม่ยฟุ แซ่เติ๋น (วิไล ตั้งทองกุล) อาทิ พิธีบวชพระอิ้วเมี่ยน สำหรับพิธีกรรมใหญ่ที่นายแซ่งจ้อย เป็นผู้นำในการประกอบพิธี คือ ของตระกูลแซ่ตั้ง (แซ่เติ๋น) จังหวัดน่าน โดยมีผู้เข้าร่วมพิธีบวชพระอิ้วเมี่ยน จำนวน 90 คน ซึ่งเป็นพิธีบวชใหญ่(บวชใหญ่) เรียกว่า โหย่วหล้า ที่ต้องมีพระหรือหมอพิธีกรรมเล็ก (ซิปเมี้ยนตอน) และหมอพิธีกรรมใหญ่ (โตว่ไซ) รวม 13 คน โดยโตว่ไซแซ่งจ้อย ซึ่งเป็นโต่วไซที่มีอาวุโสสูงสุดเป็นผู้นำในการประกอบพิธีบวช โดยโตว่ไซแซ่งจ้อยต้องประกอบพิธีสวด โดยการยืนสวด(โซว่เจี้ยน) ทั้งวันทั้งคืน จนครบ 24 ชั่วโมง โดยมีการพักเป็นรอบ ๆ เท่านั้น ห้ามรับประทานอาหารหรือห้ามนอน โดยเด็ดขาด จากนั้นจะเป็นการสวดปกติที่ต้องมีหมอพิธีกรรมเล็กเข้าร่วมพิธีสวดด้วย โดยหมอใหญ่ผู้ประกอบพิธีกรรมจะแต่งกายด้วยชุดเสื้อ-กางเกงสีดำ สำหรับบทสวดสำหรับพิธีบวชใหญ่(บวชใหญ่) เรียกว่า โหย่วหล้า สำหรับ พิธีสวดสะเดาะเคราะห์ของชาวอิ้วเมี่ยน จะเริ่มบทสวดจากบทสวดคารวะเจ้าของบ้าน และ บทสวดที่กล่าวถึงปัญหาและความทุกข์ (อี่เจี๊ยโจด้าง) เป็นบทสวดที่เล่าให้เทพได้รับรู้ถึง ปัญหา ความทุกข์ได้รับฟัง เช่น ปัญหาครอบครัว การทำมาค้าขายไม่ดี ครอบครัวทำอะไรก็ไม่รุ่งเรืองก้าวหน้า อย่างไรก็ตาม บทสวดของพระอิ้วเมี่ยนจะต้องใช้บทสวดที่ต้องคัดลอกด้วยลายมือของตนเอง สำหรับโตว่ไซแซ่งจ้อยจะเขียนบทสวดด้วยลายมือของตนเองทุกเล่ม โดยหนังสือสวดมนต์แต่ละเล่มเจ้าของจะเขียนชื่อบทสวดและลงชื่อของตนเองไว้ในหน้าปกเพื่อแสดงความเป็นเจ้าของหนังสือสวดมนต์ของตนเอง โดยหนังสือ/บทสวดมนต์จะทำจากกระดาษสาที่มีคุณภาพดี เขียนบทสวดด้วยหมึกจีนโบราณที่มีลักษณะเป็นแท่งหมึกสีดำขนาดเท่านิ้วโป้ง โดยนำแท่งหมึกจีนมาฝนเพื่อละลายกับน้ำ แล้วใช้ปากกาจีน (ปั๊ด) จุ่มหมีกจีนสีดำเขียนตัวอักษรลงบนกระดาษสา โดยหมึกที่ใช้เขียนมีคุณภาพดีทำให้ตัวหนังสือมีความคงทน คมชัดไม่ซีดจางสามารถเก็บรักษาตัวหนังสือบนกระดาษสาทุกเล่มไว้ได้เป็นอย่างดี ปัจจุบันนายแซ่งจ้อย มีบทสวดมากว่า 100 เล่ม แต่ละเล่มมีอายุมากกว่า 60 ปี สำหรับความเชี่ยวชาญในการประกอบพิธีและการสวดของโตว่ไซแซ่งจ้อยนั้น จะไม่อ่านบทสวดเพียงแค่พลิกดูในแต่ละหน้าเท่านั้น “บทสวดทุกเล่ม ทุกบท จะอยู่ในใจ ผมจะไม่ดูหนังสือหรือบทสวด แต่จะสวดออกมาจากใจในขณะประกอบพิธีกรรม” (แซ่งจ้อย แซ่เติ่น, สัมภาษณ์ 16 พฤษภาคม 2565) ปัจจุบันโตว่ไซแซ่งจ้อย มีอายุมาก จึงไม่สามารถเดินทางไปประกอบพิธีในต่างจังหวัดได้ ทำให้ผู้ที่เคารพนับถือมาขอความช่วยเหลือที่บ้าน เช่น มีเคราะห์ เรียกขวัญ ดูฤกษ์ยามมงคล ฯลฯ ทำให้การสืบทอดบทบาทหน้าที่การเป็นหมอใหญ่ไม่สามารถหาผู้สืบทอดที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญเทียบเท่าได้ อย่างไรก็ตาม น้องชายของโตว่ไซแซ่งจ้อย คือ นายฟอ แซ่ตั้ง เป็นผู้ที่ผ่านการบวชพระอิ้วเมี่ยน สามารถสืบทอดเนเป็นโตว่ไซได้ แต่ปัจจุบันของอยู่ในระดับ “ซิบเมี้ยนเมี่ยน” (หมอเล็ก) ยังไม่สามารถประกอบพิธีกรรมใหญ่ที่มีความสำคัญได้