รงพักทรงปั้นหยา ตั้งอยู่ในสถานีตำรวจภูธรอำเภอสวรรคโลก อาคารไม้โบราณหลังนี้ ก่อนปี พ.ศ. 2482 สมัยที่สวรรคโลกยังเป็นจังหวัด สถานีตำรวจ หรือโรงพักสวรรคโลก ตั้งอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำยม ด้านทิศใต้ของวัดสวัสติการาม เป็นอาคารไม้ชั้นเดียว ใต้ถุนสูงประมาณ 1 เมตร ลักษณะเดียวกับส่วนราชการอื่น ต่อมาในปี พ.ศ.2482 เมื่อเปลี่ยนจากจังหวัดสวรรคโลก เป็นจังหวัดสุโขทัย โรงพักก็ย้ายมาอยู่ฝั่งทิศตะวันออกของแม่น้ำยม ด้านทิศใต้ของที่ว่าการอำเภอหลังใหม่ การก่อสร้างได้เริ่มขึ้นสมัยหลวงกำแหงสิงหนาท เป็นผู้กำกับการ สถานที่ก่อสร้างเดิมเป็นวัดหลวงคลัง โดยหลวงคลังเป็นคนถวายที่ให้วัด ต่อมากลายเป็นวัดร้าง จึงได้ใช้เป็นสถานที่ก่อตั้งโรงพักแห่งใหม่ และใช้ชื่อโรงพักอำเภอสวรรคโลกนับแต่นั้นมา โรงพักแห่งนี้ได้กำหนดแบบก่อสร้างเป็นเรือนทรงปั้นหยา มีมุขกลาง 1 ห้อง เสาล่างเป็นคอนกรีต เสาบนไม้แดง ฝาไม้สัก พื้นฝาเครื่องไม้ตะแบก หลังคามุงกระเบื้องซีเมนต์ ขนาดกว้าง 10 เมตร ยาว 30 เมตร ค่าก่อสร้างเป็นเงิน 7,000 บาท ต่อมาในปี พ.ศ.2521 ได้มีหลักฐานการเปลี่ยนกระเบื้องมุงหลังคาเป็นกระเบื้องลอนคู่ และไม้เชิงชายรอบตัวอาคาร การสืบค้นเอกสารหลักฐาน รวมถึงการบันทึกเรื่องราวจากคำบอกเล่าของข้าราชการตำรวจโรงพักอำเภอสวรรคโลก โดยเฉพาะตำรวจวัย 96 ปี ร.ต.ต.นก พ่วงหงษ์ หรือหลวงตานก ทำให้รู้ถึงชีวิตการทำงานของตำรวจในสมัยนั้นหลวงตานก เล่าว่า ในสมัยนั้นมีกำลังพล 248 นาย ด้านข้างโรงพักฝั่งทิศใต้จะพลับพลาอยู่หลังหนึ่ง ลักษณะเป็นอาคารยกพื้นต่ำปูพื้นไม้ ไม่มีข้างฝา แต่มีหลังคาคลุมกันแดดกันฝนได้ ใช้เป็นเรือนนอนสามารถจุคนได้เป็นร้อยคน ตำรวจส่วนใหญ่ที่บ้านเรือนอยู่ต่างอำเภอก็จะอาศัยพลับเพลาหลังนี้เป็นที่หลับนอน
จับต้องได้ : Tangible.
สถาปัตยกรรม : AR : ARchitecture พิพิธภัณฑ์
.
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธัญณ์ณภัทร์ เจริญพานิช
อาจารย์ ดร.เสกสรรค์ ศิวิลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม : 2566 Open Call