พระธาตุดอยกู่แก้ว ตั้งอยู่บ้านป่าสักหลวง หมู่ที่ 2 ตำบลจันจว้าใต้ อำเภอแม่จัน ถือเป็นโบราณสถานที่เก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองของอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย ดังคำขวัญประจำอำเภอแม่จันที่กล่าวไว้ดังนี้ “พระธาตุดอยกู่แก้วคู่บ้าน แม่น้ำจันคู่เมือง ลิ้นจี่หวานลือเลื่อง รุ่งเรืองวัฒนธรรม” หากวิเคราะห์จากตำนานสิงหนวัติกุมารที่มีการกล่าวถึงพระธาตุดอยกู่แก้ว โดยปรากฏในสมัยของพระเจ้าสิงหนวัติกุมาร ปฐมกษัตริย์แห่งอาณาจักรโยนกนคร พระพุทธเจ้าได้เสด็จมายังบริเวณที่เป็นที่ตั้งของพระธาตุดอยกู่แก้ว ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเมืองโยนกนคร ห่างจากตัวเมืองประมาณ 2 กิโลเมตร โดยบริเวณนั้นเป็นป่าไม้ยางพรายที่ร่มรื่น และได้ถวายพระเกศา บรรจุโกศฝังไว้ยังบนดอยแห่งนั้น ต่อมาสมัยของพระอุชุตราช กษัตริย์แห่งโยนกนครได้นำพระบรมสารีริกธาตุส่วนกระดูกตาตุ่มของพระพุทธเจ้า มาประดิษฐานยังดอยแห่งนี้ และได้มีการสร้างพระธาตุครอบพระบรมสารีริกธาตุไว้ โดยมีชื่อว่า พระธาตุดอยกู่แก้ว ประชาชนในท้องถิ่นต่างเชื่อว่าวัดที่ตั้งอยู่บริเวณเนินเขาเตี้ยๆ ท้ายบ้านป่าสักหลวง หมู่ที่ 1 ตำบลจันจว้าใต้ อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงรายนั้นเป็นวัดพระธาตุดอยกู่แก้วตามตำนาน เนื่องจากอยู่ทิศทางเดียวกับที่ตำนานได้ระบุไว้ โดยประชาชนในท้องถิ่นต่างเชื่อว่า บริเวณเวียงหนองหล่มที่อยู่ทางทิศตะวันออกของวัดพระธาตุดอยกู่แก้ว เป็นที่ตั้งของเมืองโยนกนครในตำนาน เนื่องด้วยมีการค้นพบแหล่งโบราณคดีของมนุษย์กระจายอยู่ทั้งในและรอบเวียงหนองหล่ม
จับต้องไม่ได้ : InTangible.
โบราณสถาน : AS : Archeological Site ย่านประวัติศาสตร์ท้องถิ่น
ย่านโบราณคดี
ซากโบราณสถานและแหล่งโบราณคดีประวัติศาสตร์แห่งชาติ
.
เลขที่ : บ้านป่าสักหลวง ต. จันจว้า อ. แม่จัน จ. เชียงราย 57270
นายเมืองชื่น จินดาธรรม
บ้านเลขที่ 278 หมู่ที่ 1 บ้านป่าสักหลวง ต.จันจว้าใต้ อ.แม่จัน จ.เชียงราย 57270 เบอร์โทรศัพท์ 091 8570358
ผศ.ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง : มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง : 2566 Open Call