Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-52000-00007 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

วัดม่อนปู่ยักษ์

WATMONPHUYAK

สร้างขึ้นราว พ.ศ. 2460 ซึ่งอยู่ในสมัยของเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิตเป็นเจ้าผู้ครองเมืองลำปางดังปรากฏจารึกภาษาพื้นเมืองรอบเสาคู่ด้านหน้าห้องพระประธานว่า “เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต เจ้านครลำปางบุญทะวงศ์ แม่เจ้าเมืองชื่น พร้อมด้วยลูกเต้าชุคน ได้สร้างเสาวิหาร 2 เล่มนี้ถวายเป็นทานเมื่อ จุลศักราช 1290 ปีเปิกสง้า” และได้มีการบูรณะอีกครั้งหนึ่งเมื่อ พ.ศ. 2471 โดยลูกหลานของเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตเพื่ออุทิศพระกุศลถวายแด่ท่าน จองแห่งนี้ได้รับการบูรณะส่วนล่างของอาคารอีกครั้งหนึ่งเมื่อ พ.ศ. 2528 มีการเทปูนบริเวณช่วงหลังห้องพระประธาน แต่ตัวงานศิลปกรรมยังคงอยู่มิได้มีการซ่อมแซม แต่อย่างใดนอกจากนั้นยังปรากฏจารึกที่สามารถบ่งบอกถึงระยะเวลาในการเริ่มก่อสร้างคือจารึกที่ด้านหลังธรรมมาสน์แบบพม่า ความว่า “ศักราช 1278 ตัวเดือน 12 เป็ง เป็นวันหยาดน้ำถวายเป็น แม่ทองคำแปงเป็นเค้าพร้อมด้วยลูกเต้าหลานเหลนได้สร้างธรรมาศไว้ คำชูพระพุทธศาสนาตลอด ต่อเต้า 500 ภาษาขอนิพพานแก้ว เป็นยอดแต่เต๊อะวันที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2468” ลักษณะทางสถาปัตยกรรมของจองวัดม่อนปู่ยักษ์ เป็นอาคารยกพื้นครึ่งปูนและครึ่งไม้ อยู่ทางทิศตะวันตกของเจดีย์ โดยแบ่งอาคารออกเป็น 2 ชั้น ชั้นแรกเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนสร้างเป็นห้องแนวยาวไว้ด้านในสุดและสร้างบันไดก่ออิฐถือปูนไว้ทางทิศได้ของอาคารด้านบนมุขทางเข้าสร้างเป็นหลังคาคลุมไว้ตั้งแต่ด้านหน้าบันไดเชื่อมต่อหลังคาของชั้นที่สองหลังคาบันไดทางเข้านี้สร้างเป็นหลังคาแบบซ้อนชั้นลดหลั่นตามระดับของบันไดมีการประดับตกแต่งด้วยลวดลายไม้แกะสลักในส่วนเชิงชายหรือเป็นน้ำย้อยนอกจากนั้นประดับด้วยช่อฟ้าไม้แกะสลักแบบพม่าและมุงหลังคาด้วยแผ่นไม้ชิงชันหรือที่เรียกว่า “มุงแป้นเกล็ด” ซึ่งในอดีตซุ้มคลุมมุขบันไดนี้เป็นหลังคาทรงปราสาทซ้อนกัน 5 ชั้น แต่กาลเวลาผ่านไปทำให้ยอดปราสาททรุดและทะลายลงปัจจุบันจึงเหลือเพียงสามชั้นล่างของปราสาทและถูกแปลงรูปจากหลังกายอดปราสาทเป็นหลังคาซ้อนชั้นทรงจั่วแทนซึ่งทำให้รูปแบบของงานสกุลช่างนี้เปลี่ยนแปลงไป ชั้นที่สองแบ่งพื้นที่ออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรกด้านซ้ายเป็นที่ตั้งของศาลาอเนกประสงค์และห้องน้ำส่วนที่สองเป็นส่วนสำคัญที่สุดของอาคารคือเป็นห้องโถงภายในห้องโถงนี้แบ่งเป็นพื้นที่ภายในออกเป็น 2 ส่วนส่วนแรกทางด้านซ้ายเป็นห้องจำวัดของพระภิกษุต่อจากนั้นเป็นห้องโถงกลางประดิษฐานพระประธานในห้องพระประธานนี้ประดับตกแต่งด้วยงานลายคำและงานปั้นรักประดับกระจกสีด้านหน้าห้องพระประธานมีพื้นที่สำหรับประกอบพิธีกรรมทางพุทธศาสนาส่วนที่สองเป็นส่วนใช้ฉันภัตตาหารสำหรับพระภิกษุสงฆ์ในส่วนนี้มีงานประดับลายคำเป็นลวดลายพันธุ์พฤกษาไว้ในส่วนของฝ้าเพดานด้านบนของชั้นที่สองเป็นชั้นหลังคาคลุมเต็มพื้นที่ห้องโถงนี้โดยสร้างหลังคาให้ลดหลั่นซ้อนชั้นตามแนวยาวของอาคาร