PMU ทุนทางวัฒนธรรม


ข้อมูลวัฒนธรรม : SP-64110-00011

พิธีเปลี่ยนเครื่องทรงและเบิกพระเนตร – ลุยไฟ
Change Clothes And Fire Walking Ceremony

การเปลี่ยนเครื่องทรงและเบิกพระเนตร – ลุยไฟ ของศาลเจ้าแม่ทับทิม สวรรคโลก สําหรับศาลเจ้าแม่ทับทิมสวรรคโลกแห่งนี้ มีการเปลี่ยนเครื่องทรงครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2488 ผู้มาเปลี่ยนเครื่องทรงชื่อว่า ด่าน เอี้ยน ขี่ หามาจากศาลเจ้าแม่ทับทิมสามเสน เมื่อเปลี่ยนเสร็จก็กลับ กรุงเทพฯ เวลานั้น หาผู้ทําพิธีเบิกพระเนตรไม่ได้ ผู่ คี่เหมี่ยน (นายพร้อมจิตต์ ภูมิวัฒน์) จึงได้ไปนิมนต์พระ ญวนจากกรุงเทพฯ เข้าใจว่าจะเป็นท่านเบ๋า เอิง เจ้าอาวาสวัดญวน สะพานขาว นิมนต์นั่งรถไฟมาองค์เดียว ท่านก็มาให้ มาลงที่สถานีรถไฟบ้านดารา ต่อรถไฟมาจนถึงสถานีรถไฟสวรรคโลก มาถึงศาลเจ้า กองไฟถูกจุดไว้ตั้งแต่เช้าข้างศาลเจ้า (ประมาณตี 3 ตี 4) พระญวนฉันเช้าเสร็จแล้ว ก็ลงไปนั่งสวดมนต์อัญเชิญเจ้าและเบิกพระเนตรที่รูปสลักเจ้าแม่ เจ้าพ่อ ที่แต่งตัวไว้ใหม่ สวดมนต์ติดต่อกันประมาณ 3 ชั่วโมงจึงแล้วเสร็จ ใกล้เพลพระก็ลุกมาบอกว่า อาตมา สวดมนต์ให้ครบถ้วนแล้ว จากนั้นพระญวนก็ที่ขึ้นบันไดบ้านเพื่อไปฉันเพล พระญวนยังไม่ทันนั่งลงฉันข้าว ก็มีเสียงชาวบ้านตะโกนว่า มีคนเข้าทรงวิ่งเข้ามาในกองไฟ ใช้เท้าทั้งสองข้างกวาดไฟ มองเห็นเถ้าถ่านฟุ้งกระจายไปทั่ว มีคนร้องให้อุ้มเจ้าวิ่งผ่านกองไฟตามคนทรง ณ ที่นั้น มีผู้อุ้มเจ้า 3 คน ที่จําได้คือ ผู่ คี้ เหมี่ยน, ด่าน วา เฮง, เหลี่ยม เจี้ยว หย่วน ฯลฯ ได้ช่วยกันอุ้มเจ้าลุยไฟ เป็นเรื่องปาฏิหาริย์ที่ผู้ผ่านไฟทั้งหมดไม่มีใครได้รับอันตรายจากไฟเลย เนื่องจากไม่มี “ไตเบ้” กํากับ เมื่ออุ้มเจ้าผ่านไฟเรียบร้อยแล้ว คนที่อุ้มเจ้าแม่ทับทิมยื่นส่งเจ้าแม่ทับทิมให้กับคนทรง คนทรงไม่รับทําท่ากลัว ถอยหลังไป 2 - 3 ก้าว ล้มลงออกทรงไป ต่อมาสืบได้ความว่า ผู้ที่เจ้าทรงชื่อ ด่านเทียนเบ้ง รูปร่างขาวสูง มีอาชีพทําไร่ เช้าวันนั้นหาบ ตะกร้ามาจ่ายตลาดที่ข้างวัดต้นหัด ทราบว่าจะมีการทำพิธีที่ศาลเจ้าแม่ทับทิม ก็แสดงความคิดเห็นออกมาดัง ๆ ว่า ไม่เชื่อ ไม่จริง เป็นเรื่องโกหก เป็นการลบหลู่แสดงความไม่เคารพ หรือคนองปาก สักพักเดียว ก็ทิ้งหาบตะกร้า วิ่งข้ามสะพานไม้ไผ่กลางแม่น้ํายมมุ่งหน้าไปที่ศาลเจ้าทันทีและใช้เท้ากวาดไฟดังกล่าว พอรู้ สึกตัวได้รับความอับอาย ภายหลังทราบว่ากลับไปอยู่ที่เมืองจีน ไม่มาอีกเลย ส่วนสาเหตุที่คนทรงทำท่ากลัว พระญวนอธิบายว่า คนทรงเจ้าพ่อกวนอู ส่งรูปสลักเจ้าแม่ทับทิมให้จึงไม่รับ และออกทรงไป



 

Icon
ประเภทวัฒนธรรม

จับต้องได้ : Tangible.

Icon
หมวดหมู่วัฒนธรรม

แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเทศกาล : SP : Social Practices, ritual and festive events .

Icon
ที่ตั้ง

เลขที่ : ต. เมืองสวรรคโลก อ. สวรรคโลก จ. สุโขทัย 64110

Icon
ชื่อผู้ให้ข้อมูลหรือชื่อกลุ่มผู้ให้ข้อมูล

Icon
ช่องทางติดต่อผู้ให้ข้อมูล

Icon
ผู้บันทึกข้อมูล

อาจารย์ ดร.เสกสรรค์ ศิวิลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม :

Icon
แหล่งข้อมูอื่น ๆ
-
พิกัด GPS

มีผู้เข้าชมจำนวน :127 ครั้ง
บันทึกข้อมูลเมื่อวันที่ : 16/11/2023 - ปรับปรุงล่าสุดวันที่ : 16/11/2023


BESbswy