PMU ทุนทางวัฒนธรรม


ข้อมูลวัฒนธรรม : KP-50100-00001

น้ำหนัง
Water Buffalo Cracker

ชุมชนนันทารามเป็นชุมชนเกิดขึ้นในช่วงยุคฟื้นฟูอาณาจักรล้านนาหลังจากที่ถูกพม่ายึดครอง โดยพระยากาวิละที่ถูกมอบหมายให้ฟื้นฟูเชียงใหม่ได้รวบรวมไพร่พลที่หลบหนีเข้าไปอยู่ตามป่าเข้าให้กลับเข้าสู่เมือง ซึ่งเป็นยุคที่รู้จักกันในนามของยุค “เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง” ที่ไพร่พลที่ถูกเกณฑ์มานั้น จะถูกจัดสรรพื้นที่สำหรับการอยู่อาศัยระหว่างบริเวณทิศใต้ของกำแพงเมืองเชียงใหม่และกำแพงดินที่เลียบไปกับคลองลำคูไหวและคลองแม่ข่า ซึ่งชาวไทเขินที่ถูกเกณฑ์มานั้น ได้รับการจัดสรรพื้นที่บริเวณวัดนันทาราม โดยมีการประกอบอาชีพทำไร่ ทำนา และทำเครื่องเขิน ซึ่งเป็นอาชีพหลักที่คนในชุมชนได้ถูกสืบทอดองค์ความรู้มาตั้งแต่ในอดีต นอกจากนี้ ในช่วงเวลาที่ไม่ได้ทำไร่นา คนในชุมชนยังมีอาชีพเสริมคือการทำ “น้ำหนัง” ซึ่งเป็นการนำเอาหนังควายมาผ่านกระบวนการต้มจนเละ แล้วจึงมาทาบนใบตองหรือกาบไม้ไผ่ เพื่อนำไปตากแห้งจนหนังเป็นแผ่นใส และสามารถนำมาทานได้ด้วยการย่างไฟให้เหลืองกรอบ ณ ปัจจุบันนี้ บ้านที่ทำน้ำหนังในชุมชนนันทาราม เหลือเพียงบ้านเดียวเท่านั้น จากที่เคยพบเห็นการทำน้ำหนังได้ทั่วไปในชุมชน เนื่องจากกระบวนการทำที่ซับซ้อนและไม่ได้มีคนทำสืบทอดต่อกัน ซึ่งบ้านของ “ป้าน่อย” ที่ยังคงทำน้ำหนังนี้ ก็เป็นที่รู้จักกันของคนในชุมชน รวมถึงจังหวัดต่าง ๆ ในภาคเหนือ ที่จะมีการสั่งทำน้ำหนังตั้งแต่ช่วงเข้าฤดูกาลที่สามารถทำการผลิตได้ โดยน้ำหนังนี้ จะสามารถเริ่มดำเนินการได้ตั้งแต่ช่วงปลายพฤศจิกายน ถึงช่วง กุมภาพันธ์ เนื่องจากสภาพภูมิอากาศเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็นต่อการตากน้ำหนัง หากอากาศร้อนเกินไปก็จะทำให้น้ำหนังละลาย ไม่ติดกับกาบไผ่หรือใบตองที่แขวนตากไว้ ซึ่งไม่เหมือนกับสภาพภูมิอากาศในสมัยก่อน ที่ไม่ได้มีความร้อนเท่าปัจจุบัน ทำให้การทำน้ำหนังนั้นสามารถทำได้ตลอดปี



 

Icon
ประเภทวัฒนธรรม

จับต้องได้ : Tangible.

Icon
หมวดหมู่วัฒนธรรม

ความรู้และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล : KP : Knowledge and Practices concerning nature and the อาหารและโภชนาการ
.

Icon
ที่ตั้ง

เลขที่ : ชุมชนนันทาราม ต. หายยา อ. เมืองเชียงใหม่ จ. เชียงใหม่ 50100

Icon
ชื่อผู้ให้ข้อมูลหรือชื่อกลุ่มผู้ให้ข้อมูล

Icon
ช่องทางติดต่อผู้ให้ข้อมูล

Icon
ผู้บันทึกข้อมูล

chiranthanin : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ : 2566 Open Call

Icon
แหล่งข้อมูอื่น ๆ
-
พิกัด GPS

มีผู้เข้าชมจำนวน :75 ครั้ง
บันทึกข้อมูลเมื่อวันที่ : 13/12/2023 - ปรับปรุงล่าสุดวันที่ : 13/12/2023