Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AS-52100-00001 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

กาดเก๊าจาว (ตลาดรัตน์)

Gaojao Market

“กาดเก๊าจาว” หรือ “ตลาดรัตน์ 100 ปี” ตลาดเก่าแก่ที่เปิดคู่กับเส้นทางรถไฟมาอย่างยาวนาน โดยในช่วงปี พ.ศ. 2453 เมื่อรถไฟเดินทางมาถึงจังหวัดลำปาง บริเวณตำบลสบตุ๋ยก็เริ่มมีร้านค้า และผู้คนต่างถิ่นต่างอำเภออพยพมาลงหลักปักฐานมากขึ้น บริเวณลานระหว่างป่าต้นขะจาวและวัดนาก่วมเหนือ มีชาวบ้านพากันนำพืช ผัก ผลไม้ ยาสูบ อาหาร และสินค้าจำเป็นมาขายให้คนงานก่อสร้างทางรถไฟ จนมีการสร้างตลาดขึ้น ซึ่งสร้างด้วยโครงสร้างไม้มุงหลังคาด้วยใบตองตึง ชาวบ้านจึงเรียกว่า กาดตองตึง ต่อมาเกิดไฟไหม้หมดทั้งหลัง จึงสร้างตลาดขึ้นมาใหม่เป็นโครงสร้างไม้ หลังคามุงด้วยหญ้าคาแต่ก็เกิดไฟไหม้อีกครั้ง กระทั่งปี พ.ศ. 2492 กลุ่มพ่อก่องคำ ไชยวงค์ และ นายสุคำ ชุ่มอินทร์จักร ได้รวบรวมหุ้นที่ส่วนใหญ่เป็นญาติพี่น้อง เพื่อเช่าพื้นที่การรถไฟฯ มาสร้างตลาดและอาคารไม้รอบ ๆ พร้อมตั้งชื่อว่า “ตลาดรัตน” (ตามชื่อหลวงเสรีเริงฤทธิ์รัตนยนต์ ผู้ว่าราชการรถไฟ) แต่คนยังเรียกกันว่า “กาดเก๊าจาว” ปัจจุบันตลาดดำเนินการโดยประชาชนชาวชุมชนรถไฟนครลำปางในรูปแบบสหกรณ์ ชื่อว่า “สหกรณ์เคหสถานชุมชนตลาดเก๊าจาว จำกัด” เปิดบริการทุกวัน ตั้งแต่ช่วงเช้าตรู่ไปถึงเที่ยงวัน กาดเก๊าจาวมีความสำคัญทางด้านเศรษฐกิจเป็นจุดแลกเปลี่ยนสินค้าทั้งของคนพื้นเมืองและคนต่างถิ่น ที่เข้ามาค้าขายจากการเดินทางทางรถไฟ ที่เข้ามาถึงจังหวัดลำปางแล้วยิ่งกว่านั้นตลาดแห่งนี้อยู่ติดกับเส้นทางของรถไฟและสถานีรถไฟเป็นอย่างมากจึงเป็นจุดรวมสินค้าขนาดใหญ่ที่มีความคึกคักแห่งหนึ่งของลำปาง และเป็นสถานที่ที่ผู้คนมาพบปะพูดคุยแลกเปลี่ยนแสดงความคิดเห็น จนถึงปัจจุบันจะเห็นได้ว่าตลาดเก๊าจาวยังคงความคึกคักเหมือนในอดีต มีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยตามความเจริญและการพัฒนา แต่ยังคงกลิ่นอายของผู้คนทั้งพ่อค้าแม่ค้า ประชาชน ที่มาจับจ่ายซื้อของอย่างเป็นกันเอง บรรยากาศที่มีตึกเก่า แสดงถึงความงามทางสถาปัตยกรรมล้านนา ที่ยังคงเหลือให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน เก๊าจาวแสดงถึงวิถีชีวิตของคนเมืองตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตลาดแห่งนี้เป็นตลาดเช้าที่มีขนาดใหญ่พอสมควร มีผู้คนมากมายทุกช่วงวัยมาซื้อของทั้งจากยานพาหนะ และเดินเท้า ส่วนใหญ่จะเป็นผู้สูงอายุ พ่อเฒ่า แม่เฒ่า มีอาหารมากมายให้เลือกซื้อโดยเฉพาะอาหารเมือง อาทิ แกงฮังเล แกงอ่อม แกงแค แกงผักกาด ยำหน่อไม้ใส่น้ำปู เป็นต้น รวมถึงอาหารหวาน อาทิ ขนมครก ข้าวเม่าทอด ยังมีพืชผักผลไม้พื้นเมืองและของหาทานได้ยากตามฤดูกาล อาทิ เห็ดไข่เหลือง เห็ดแป้ง เห็ดดิน เห็ดถอบ จิ๊กกุ่ง เป็นต้น