PMU ทุนทางวัฒนธรรม
วัดกู่ดินขาว ตั้งอยู่ยอกเขตกำแพงเวียงเจ็ดลินทางทิสใต้ เป็นโบราณสถานวัดเพียงแห่งเดียวของเมืองโบราณเวียงเจ็ดลิน ที่เหลือฐานการก่อสร้าง ค่อนข้างสมบูรณ์ที่สุด ปัจจุบันวัดกู่ดินขาวตั้งอยู่ในพื้นที่สวนสัตว์เชียงใหม่ กลุ่มโบราณสถานในบริเวณวัดประกอบด้วย เจดีย์ประธานวิหาร เจดีย์ราย 8 เหลี่ยม และกำแพงแก้วพุทธาวาส ความเป็นมาของวัดกู่ดินขาว มีความสัมพันธ์กับเวียงเจ็ดลิน ตามประวัติศาสตร์ล้านนา กล่าวถึง การตั้งถิ่นฐานชุมชนในระยะก่อสร้างเมืองเชียงใหม่ และเมืองหริภุญไชย สมัยก่อนพุทธศตวรรษที่ 13 (พ.ศ.1201-1300) มีการพัฒนาการสืบเนืองมาในระยะหลังเรื่อยมา เจดีย์ประธาน เข้าลักษณะเป็นเจดีย์ทรงมณฑปรุ่นเก่า วิหาร ด้านหน้าเจดีย์ประธาน ที่เป็นสถานที่ประชุมของพุทธศาสนิกชนฟังเทศนาธรรมจากพระภิกษุสงฆ์ ลักษณะเป็นอาคารโถงฐานสี่เหลี่ยมสร้างยกพื้นสูงขึ้นมา หลังคาเดิมเป็นแบบหน้าจั่ว ภายในแต่เดิมประดิษฐานมณฑปพระประธาน เจดีย์ราย 8 เหลี่ยม ที่มุมตะวันออกเฉียงเหนือของกำแพงแก้วเขตพุทธาวาส จากรูปแบบ การทำฐานปัทม์ แบบท้องไม้ลูกแก้วอกไก่คู่ โดยไม่มีฐานเขียงหน้ากระดาน รวมถึงชั้นปัทม์ก่อเก็จ ที่มักพบว่าเป็นเจดีย์ทรงระฆัง แบบล้านนาทั่วไป จึงทำให้พิจารณาว่าน่าจะเป็นเจดีย์ทรงมณฑป 8 เหลี่ยม ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจนว่ามีลักษณะเป็นห้องสี่เหลี่ยม อันเป็นรูปแบบของเจดีย์ทรามณฑปโดยทั่วไป ซึ่งได้วิเคราะห์เปรียบเทียบกับรูปแบบเจดีย์ของเมืองเชียงใหม่ และเขตใกล้เคียง พบว่าน่าจะเป็นเจดีย์ทรงมณฑปรุ่นก่อนสมัยล้านนา วัดกู่ดินขาว ได้รับการดำเนินการขุดค้นขุดแต่งทางโบราณคดีและบูรณะ เมื่อปี พ.ศ.2544 พบว่าวัดแห่งนี้มีลักษณะพิเศษ คือ อิฐที่ใช้ในการก่อสร้างเจดีย์ประธานมีขนาดเฉลี่ย 26 x 55 x 15 เซนติเมตร มีน้ำหนักร่วม 50 กิโลกรัม ถือเป็นอิฐที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาอิฐที่ใช้ในการก่อสร้างโบราณสถานในเขตล้านนา โบราณสถานวัดกู่ดินขาว ประกอบด้วย เจดีย์ประธานซึ่งน่าจะเป็นเจดีย์ทรงระฆัง สันนิษฐานจากการก่ออิฐโครงสร้างเป็นเอ็นยึดภายในเจดีย์ที่ก่อเป็นเส้นทะแยงมุมผสมช่องกากบาทตารางถมอัดดิน ทำสลับกันเป็นระยะๆในส่วนเรือนธาตุ วิหาร อยู่ในผังสี่เหลี่ยมผืนผ้าไม่มีการยกเก็จหน้าและหลัง มีบันไดทางขึ้นด้านหน้าทางทิศตะวันออกและทางทิศเหนือตอนหน้า มีฐานชุกชีวางตัวในแนวขนานกับวิหาร ด้านหน้ายกพื้นคล้ายเป็นที่สำหรับบูชา และมีพื้นที่ทางด้านหลัง จึงสามารถเดินประทักษิณได้ ต่างจากฐานชุกชีประดิษฐานพระพุทธรูปทั่วไปที่จะวางตัวขวางตัวแนวอาคารและติดกับผนังสกัดตะวันตกของวิหาร ลักษณะเช่นนี้สันนิษฐานว่าภายในวิหารน่าจะเป็นมณฑปหรือโขงพระเจ้า ซึ่งพบชิ้นส่วนปูนปั้นรูปสัตว์และลวดลายตกแต่งอื่นๆ ที่ใช้ในการตกแต่งซุ้มพระ และเจดีย์รายแปดเหลี่ยม ที่พบเฉพาะส่วนฐานตอนล่าง ลักษณะเป็นฐานปัทม์แปดเหลี่ยม มีชั้นท้องไม้เตี้ยๆประดับด้วยเส้นลูกแก้วอกไก่คู่ โบราณวัตถุที่ได้จากการขุดค้นฯ ส่วนใหญ่เป็นชิ้นส่วนภาชนะดินเผาเนื้อแกร่งไม่เคลือบ และพบชิ้นส่วนภาชนะดินเผาเคลือบจากแหล่งเตาเวียงกาหลง สามารถกำหนดอายุได้ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 20-22 ซึ่งสอดคล้องกับช่วงเวลาที่มีการใช้พื้นที่บริเวณเวียงเจ็ดลิน
จับต้องได้ : Tangible.
สถาปัตยกรรม : AR : ARchitecture ศาสนสถาน
.
เลขที่ : ต. สุเทพ อ. เมืองเชียงใหม่ จ. เชียงใหม่ 50200
chiranthanin : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ : 2566 Open Call
Chatbot