โบราณสถานวัดพระงาม หรือที่เรียกกันว่า เขาวัดพระงาม ตั้งอยู่ในพื้นที่ของวัดพระงามพระอารามหลวง จังหวัดนครปฐม เป็นโบราณสถานที่ตั้งอยู่ทางด้านนอกเมืองโบราณนครปฐมลักษณะของโบราณสถานวัดพระงามเป็นเนินดินขนาดใหญ่มีการพังทลายลงตามเวลา โบราณสถานแห่งนี้ได้มีการสำรวจในช่วงปี พ.ศ.2434 ถึง พ.ศ.2435 โดยลูเซียง ฟูร์เนอโร(Lucien Fournereau) นักโบราณคดีชาวฝรั่งเศส ที่ได้รับมอบหมายจากกระทรวงธรรมการของรัฐบาลสยามให้เข้ามาสำรวจเมืองนครปฐม ต่อมาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทำการสำรวจวัดพระงามแห่งนี้ โดยพบโบราณวัตถุ คือ พระพุทธรูปสำริด กวางหมอบ ธรรมจักร พระพิมพ์ดินเผาและเศียรพระพุทธรูปดินเผา โดยมีโบราณวัตถุชิ้นสำคัญ คือ เศียรพระพุทธรูปดินเผาสมัยทวารวดีที่มีพุทธลักษณะงดงามเป็นอย่างมาก และได้รับการยอมรับอย่างมากจากนักวิชาการ และเป็นที่มาของชื่อวัดแห่งนี้ว่าวัดพระงาม ในปัจจุบันเศียรพระพุทธรูปดินเผานี้ถูกจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร โบราณสถานวัดพระงามได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานสำคัญของชาติ ใน พ.ศ. 2478 ต่อมากรมศิลปากร โดยสำนักศิลปากรที่ 2 สุพรรณบุรี มีการขุดศึกษาโบราณสถานวัดพระงามเพื่อการอนุรักษ์และพัฒนาใน พ.ศ. 2562 พบว่าโบราณสถานวัดพระงามมีรูปแบบลักษณะสถาปัตยกรรมคล้ายคลึงกับพระประโทนเจดีย์ และโบราณสถานเนินพระมีร่องรอยของชั้นอิฐโบราณสมัยทวารวดี อาจกำหนดอายุการก่อสร้างโบราณสถานวัดพระงามในราวพุทธศตวรรษที่ 14 และจัดเป็นโบราณสถานขนาดใหญ่ในสมัยทวารวดีในประเทศไทย ทั้งนี้มีการขุดพบโบราณวัตถุ เช่นพระพิมพ์ดินเผา ชิ้นส่วนธรรมจักรจำหลักจากหินสีเทา ปูนปั้นดินเผารูปยักษ์ขนาดใหญ่ โดยสันนิษฐานว่าเป็นทวารบาลนั่งอยู่บริเวณทางเข้าศาสนสถานและพบจารึก โดยพบในตำแหน่งบริเวณฐานชั้นล่างสุดทางทิศเหนือของสถูป จารึกด้วยอักษรปัลลวะ ภาษาสันสกฤต กำหนดอายุราว พุทธศตวรรษที่ 12 ปรากฏข้อความสำคัญถึงคำว่า “ทวารวดีวิภูติ” ซึ่งจารึกวัดพระงามนี้มีความสำคัญต่อการศึกษาทวารวดีเป็นอย่างมาก ปัจจุบันโบราณวัตถุที่พบจัดแสดงในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระปฐมเจดีย์
จับต้องได้ : Tangible.
โบราณสถาน : AS : Archeological Site โบราณสถานสัญลักษณ์แห่งชาติ
.
เลขที่ : 45 ถนน หน้าโรงไฟฟ้า ตำบล นครปฐม อำเภอเมืองนครปฐม นครปฐม 73000 ต. นครปฐม อ. เมืองนครปฐม จ. นครปฐม 73000
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม
สำนักศิลปะและวัฒนธรรม ม.ราชภัฏนครปฐม
ลัทธสิทธิ์ ทวีสุข : มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม : 2566 Open Call