PMU ทุนทางวัฒนธรรม
ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (Lampang City Pillar Shrine) จังหวัดลำปาง เป็นเมืองเก่ามี่มีความสำคัญของอาณาจักรล้านนา จึงมีเสาหลักเมืองเป็นสัญลักษณ์ ของการสร้างเมือง ซึ่งในปัจจุบันศาลหลักเมืองเป็นที่เก็บเสาหลักเมืองโบราณจากที่ต่าง ๆ ไว้ จะมีหลักเมืองอยู่ 3 ต้น แต่ละต้นเป็นเสาไม้เนื้อแข็งขนาดหนึ่งคนโอบถากปลายแหลม ประดิษฐานอยู่ตามมุมต่าง ๆ ซึ่งทั้งสามต้นจะมีประวัติความเป็นมาต่างกัน ดังนี้ ศาลหลักเมืองลำปาง แต่เดิมเป็นอาคารมณฑปทรงไทย ก่ออิฐถือปูน หลังคาทรงไทยเป็นชั้นลด 2 ชั้น ทรงจั่ว 4 ด้าน หลังคามุขเป็นทรงจั่ว มุงด้วยกระเบื้องหางมนสีแดง โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก มีประตูเข้า-ออกเพียง 2 ด้านมีการสร้างหลังคากันสาดครอบเป็นทางเดินเข้า-ออกทั้ง 2 ด้าน ภายในประดิษฐานเสาหลักเมือง ซึ่งมีลักษณะเป็นเสากลม ทำจากเสาไม้สัก ทั้ง 3 หลัก โดย เสาหลักเมืองหลักที่ 1 สร้างเมื่อประมาณ ปีพุทธศักราช 2400 ในสมัยของเจ้าวรญาณรังษีราชธรรม พร้อมด้วยครูบาอาโนชัยธรรมจินดามุนี และพระเถระ 4 รูป สันนิษฐานว่าคือเสาต้นเล็กที่สุด รวมถึงพ่อเมืองทั้งสี่ ได้ฝังเสาหลักเมืองหลักแรกของเมืองลำปางนี้ ณ วัดปงสนุก ซึ่งถือเป็นวัดสะดือเมือง หรือวัดศูนย์กลางเมืองเขลางค์ยุคที่สอง ต่อมาได้ถูกย้ายไปฝัง ณ คุ้มเจ้าราชวงศ์เก่า (ตั้งอยู่บนถนนราชวงศ์ ปัจจุบันถูกรื้อถอนไปแล้ว) เสาหลักเมืองหลักที่ 2 สร้างเมื่อประมาณ ปีพุทธศักราช 2416 ในสมัยเจ้าพรหมาธิพงษ์ธาดา ในขณะนั้นได้ฝังเสาหลักเมืองหลักที่ 2 นี้ หลังจากการย้ายศูนย์กลางเมืองจากฝั่งตะวันตกมาตั้งอยู่ ณ ฝั่งเมืองใหม่ / ฝั่งเมืองปัจจุบัน ซึ่งเป็นฝั่งตะวันออกของแม่น้ำวัง บริเวณคุ้มเจ้าราชวงศ์เก่า เสาหลักเมืองหลักที่ 3 สร้างเมื่อประมาณ ปีพุทธศักราช 2430 ในสมัยเจ้าหลวงนรนันชัยชวลิต ซึ่งได้ฝังหลักเมืองหลักนี้ในฝั่งของเมืองใหม่ ต่อมาในปีพุทธศักราช 2440 เมื่อสร้างศาลากลางจังหวัดแห่งเดิมแล้วเสร็จ (จัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์ลำปาง หรือ มิวเซียมลำปาง ในปัจจุบัน) ในปีพุทธศักราช 2511 เมื่อการสร้างศาลากลางจังหวัดแล้วเสร็จ จึงได้อัญเชิญหลักเมืองทั้งสามมาไว้ ณ ที่แห่งนี้ กระทั่งมีการสร้างมณฑปครอบในปีพุทธศักราช 2511 ตรงกับสมัยนายสุบิน เกษทอง เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง, จอมพลประภาส จารุเสถียร รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยในยุคนั้นยังมาร่วมในพิธีวางศิลาฤกษ์ ปัจจุบัน ศาลหลักเมืองลำปาง ได้บูรณะและปรับปรุงรูปแบบการก่อสร้างมาเป็นอาคารมณฑปแบบก่ออิฐถือปูนทั้งหลัง โดยประวัติการสร้างศาลหลักเมือง (ล่าสุด) ในวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2559 ได้ทำโครงสร้างเหล็กและผนังเหล็กป้องกันครอบเสาหลักเมือง 3 หลักไว้ และในวันที่ 8 มกราคม 2559 ได้ทำการรื้อถอนมณฑปหลังเดิมออกแล้วทำการก่อสร้างมณฑปครอบหลักเมืองทั้ง 3 หลักใหม่ (เสาหลักเมืองทั้ง 3 หลักยังอยู่ ณ ตำแหน่งเดิม) และมีการทำพิธีบวงสรวงเสาหลักเมืองและสืบชะตา เพื่อความเป็นสิริมงคลของชาวเมืองลำปาง โดยจัดงานเฉลิมฉลองสมโภชศาลหลักเมืองนครลำปาง ในวันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ.2562 บริเวณศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจะเป็นสถานที่จัดงานใหญ่ 3 งานด้วยกัน คือ วันที่ 5 พฤษภาคม เทศบาลร่วมกับทางจังหวัดจัดพิธีบวงสรวงเจ้าพ่อหลักเมือง พร้อมกับทำพิธีสืบชะตา จากนั้นวันต่อมาจึงมีการฟ้อนผี ล่วงเข้าเดือนธันวาคม วัดบุญวาทย์วิหารจัดงานเทศน์มหาชาติ ช่วงปลายปีทาง องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ยังใช้เป็นสถานที่จัดพิธีบวงสรวงให้งานฤดูหนาวและงานกาชาดจังหวัดลำปางเป็นไปด้วยความเรียบร้อย ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : หน้าศาลากลาง (หลังเก่า) ฝั่งตรงข้ามกับตลาดสดเทศบาล 1 ถนนไปรษณีย์ ตำบลหัวเวียง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง
จับต้องไม่ได้ : InTangible.
สถาปัตยกรรม : AR : ARchitecture สถานที่ศักดิ์สิทธิ์
.
อาจารย์อัคค์สัจจา ดวงสุภาสิญจ์ : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา : 2566 Open Call
Chatbot