Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-57160-00116 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

วัดดอนไชย

Watdonchai

วัดดอนไชย เป็นวัดหลวงและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ เป็นศุนย์กลางของชุมชนและเป็นที่ประดิษฐาน ของพระเจ้าหลวงดอนไจย" ประดิษฐาน ณ วิหารวัดดอนไชย หรือคนท้องถิ่นเรียกว่า วัดหลวง บันทึกประวัติศาสตร์ฉบับของวัดดอนไชยคือ “พ่อเฒ่าแสนหลวงทิพเนตรหรือต่อมาได้ตำแหน่งให้เป็น เจ้าแสนหลวงทิพเนตร ได้พาผู้คนอพยพมาจากเวียงสา เมืองน่าน มาตั้งชุมชนอยู่ ณ บ้านแม่ลอยหลวงปัจจุบัน เดิมทีได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านแม่ฮ่องคำ” ประมาณ พ.ศ. 2300 ต่อมาประมาณต้นปี พ.ศ. 2400 ได้เปลี่ยนมาเป็น “บ้านแม่ลอยหลวง” แต่ว่า กลุ่มคนที่อพยพมานั้น ไม่ได้มีแต่มาจากเมืองน่านเพียงแห่งเดียว แต่ยังมีจากแพร่ ลำปาง หรือแม้แต่ชาวเชียงตุง ก็อพยพมาอยู่รวมกัน ทำให้เกิดชุมชนที่มีวัฒนธรรมผสมผสานหลากหลายวัฒนธรรม ปัจจุบันนี้วัฒนธรรมประเพณีของบ้านแม่ลอยหลวง เป็นวัฒนธรรมผสมระหว่างลื้อกับน่าน ทำให้เกิดเป็นวัฒนธรรมที่ผสมผสานกันได้อย่างลงตัว เป็นเอกลักษณ์ในท้องถิ่น เช่นภาษาพูด จะเป็นสำเนียงแบบคนลื้อ เช่น หลวงเป็นโหลง เมืองเป็นเมิง เป็นต้น หรือประเพณียี่เป็ง จะจัดตามประเพณีคนลื้อคน มีการจุดสีสาย และก๋องหลัว ซึ่งต่างจากที่อื่น ที่จะจุดสีสาย ก๋องหลัวในเดือนสี่เหนือ หรือเดือนมกราคม แต่ก็ยังมีวัฒนธรรมแบบชาวน่านคือ การเทศนาธรรมของพระ และสามเณร จะเทศนาตามแบบระบำเมืองน่าน โดยคนกลุ่มแรกที่อพยพมา ได้มีการสร้างวัดขึ้นเพื่อเป็นอนุสรให้รำลึกถึงบ้านเกิดเมืองนอนของตนเองเมื่อตอนอยู่เมืองน่านคือ “วัดดอนไจย” หรือ “วัดดอนไชย” ซึ่งหากนับอายุแบบคร่าว ๆ แล้ว ก็เป็นไปได้