ผัดไทยเตาถ่านประตูชัยตั้งอยู่ข้างโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย บริเวณห้าแยกประตูชัย เขตเทศบาล อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ผัดไทยเตาถ่านเจ้านี้ทำมาตั้งแต่รุ่นแม่เดิมขายอยู่ที่หน้าโรงหนังเฉลิมวัฒนาที่ปัจจุบันคือบริเวณย่านสี่แยกห้างเสรีสรรพสินค้า เจ้าตำรับผัดไทยแบบโบราณนี้ชื่อ คุณยายกาญจนา บุณยะวันซึ่งทำก๋วยเตี๋ยวผัดไทยขายมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2490 จ่าสิบเอกสำราญ บุณยะวัน หรือคุณตาสำราญ อดีตทหารแห่งค่ายสุรศักดิ์มนตรีเล่าให้ฟังว่า ท่านเป็นคนเพชรบุรี ส่วนภรรยาเป็นชาวอุตรดิตถ์ได้มาพบรักกันที่ลำปาง เห็นคุณยายขายผัดไทยมาก่อนหน้านี้แล้ว หลังจากอยู่กินด้วยกันคุณตาทำงานเป็นทหาร เมื่อมีเวลาว่างในช่วงเย็นก็มาช่วยคุณยายขายผัดไทย แม้ว่าเดี๋ยวนี้คุณตาจะเกษียณอายุมาเกือบ 30 ปีแล้ว ในช่วงเวลาเย็นมักมาช่วยลูกสาวขายผัดไทยเหมือนครั้งที่เคยช่วยคุณยายผู้เป็นที่รักซึ่งได้ถึงแก่กรรมไปนานแล้ว ตอนนี้ลูกสาวของคุณตาชื่อ เจ้ปู-นางรุ่งอรุณ ฟักอ่อน เป็นผู้สืบทอดผัดไทยเตาถ่านตำรับของคุณยายกาญจนา บุณยะวัน เจ้ปูหรือนางรุ่งอรุณ เล่าว่าได้ย้ายสถานที่ขายผัดไทยจากบริเวณย่านสี่แยกห้างเสรีสรรพสินค้า มาขายที่บริเวณห้าแยกประตูชัยมากว่า 20 ปีแล้ว เธอสืบทอดการทำผัดไทยเตาถ่านที่นิยมผัดด้วยก๋วยเตี๋ยวเส้นเปียกที่เป็นแบบโบราณ แต่ถ้าลูกค้าต้องการเส้นเล็กแบบเส้นจันทน์ก็มีให้ การทำผัดไทยแบบโบราณแบบภาคเหนือไม่ใช้น้ำผัดไทยซึ่งเป็นน้ำตาลปี๊บผสมน้ำมะขามเปียกแบบผัดไทยทรงเครื่องตามฉบับของภาคกลาง แต่เจ้านี้มีเคล็ดลับที่ต้องผัดในกระทะที่ตั้งบนเตาถ่านซึ่งเป็นสิ่งที่ทำมาตั้งแต่รุ่นแม่โดยยังไม่ยอมไปใช้เตาแก๊ส เจ้ปูบอกว่า ผัดก๋วยเตี๋ยวด้วยเตาถ่านเส้นจะไม่แห้งหรือไหม้จนเกินไปและทำให้มีกลิ่นหอมน่ารับประทาน ผัดไทยเตาถ่านของเจ้ปูใช้หมูลงไปก่อนแล้วก็ตามด้วยเส้นแยกและซีอิ้วดำ ซึ่งเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยวที่พี่ปูบอกว่าต้องใช้เส้นของโรงงานก๋วยเตี๋ยวในลำปางถึงจะอร่อย จากนั้นก็ใส่ผักคะน้า ไข่ และถั่วงอก ตามด้วยหัวไชโป๊วเต้าหู้แข็ง ปรุงรสด้วยน้ำปลาและน้ำตาลทราย ส่วนกุ้งแห้งนั้นไม่ใส่ แต่ถ้าใครสั่งผัดไทยกุ้งสดก็จะใช้กุ้งสดใส่ลงไปให้โดยคิดราคาพิเศษ เมื่อผัดเสร็จก็ใส่ห่อหรือใส่จาน แล้วเอาถั่วลิสงปนแบบหยาบพริกปน น้ำตาลทราย และมะนาวผ่าชีกมาไว้ด้านข้าง โดยรับประทานกับหัวปลี ผัดกาดแก้ว ผัดสลัด กุยช่าย และถั่วงอก เป็นเครื่องเคียง ผัดไทยโบราณแบบภาคเหนือจะมีความหวานของน้ำตาลทรายและถั่วลิสงป่นแบบหยาบ รับประทานร่วมกับเต้าหู้แข็งกับหัวไซโป้ว
จับต้องได้ : Tangible.
ความรู้และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล : KP : Knowledge and Practices concerning nature and the อาหารและโภชนาการ
.
เลขที่ : ถนน พหลโยธิน ต. หัวเวียง อ. เมืองลำปาง จ. ลำปาง 52000
อาจารย์อัคค์สัจจา ดวงสุภาสิญจ์ : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา : 2566 Open Call