Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-52000-00056

บ้านป่องนักหรือพิพิธภัณฑ์มณฑลทหารบกที่ 32

Bang-Pong-Nak-Museum

บ้านป่องนัก หรือ พิพิธภัณฑ์มณฑลทหารบกที่ 32 เป็นบ้านในค่ายสุรศักดิ์มนตรี ตั้งอยู่ในเขตตำบลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง “บ้านป่องนัก” เป็นการเรียกตามลักษณะการก่อสร้างบ้านในภาษาเหนือ ซึ่งคำว่า “ป่อง” หมายถึง “หน้าต่าง” และคำว่า “นัก” หมายถึง “มาก” เมื่อรวมกันแล้วจึงมีความหมายคือบ้านที่มีหน้าต่างจำนวนมาก มีลักษณะเป็นอาคารไม้ 2 ชั้น ยกพื้นเตี้ย ขนาดกว้าง 19 เมตร ยาว 25 เมตร ชั้นล่างสูงจากพื้นดิน 80 เซนติเมตร มีหน้ามุขแบบ 5 เหลี่ยม จำนวน 5 มุข หลังคาทรงพีระมิด ตัวบ้านเป็นสถาปัตยกรรมยุโรปแบบคลาสสิก สมัยกรีกราวศตวรรษที่ 13 ผสมผสานกับสถาปัตยกรรมแบบไทย มีหน้าต่างแบบแป้นเกล็ดทั้งบานแบะ และบานกระทุ้งมากถึง 250 บาน ช่องหน้าต่าง 469 ช่อง ซึ่งใช้งบประมาณในการก่อสร้างจำนวน 16,000 บาทในยุคสมัยนั้น หากคิดเป็นราคาในปัจจุบันนี้คงประมาณค่ามิได้ บ้านป่องนักสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2468 โดยกรมยุทธการทหารบก และควบคุมการก่อสร้างโดยพันโท พระมหาณรงค์เรืองเดช ผู้บังคับกองทัพที่ 1 กรมทหารราบที่ 17 บ้านป่องนักเคยใช้เป็นพลับพลาที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จพระราชดำเนินมณฑลพายัพ ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2469 และต่อมาเดือนมีนาคม พ.ศ. 2501 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินมาเยี่ยมราษฎรในภาคเหนือ และใช้บ้านป่องนักให้เป็นพลับพลาที่ประทับอีกครั้ง ปัจจุบันบ้านป่องนักอยู่ในความดูแลของมณฑลทหารบกที่ 32 ค่ายสุรศักดิ์มนตรี ภายในบ้านป่องนัก ได้มีการแสดงเรื่องราวความเป็นมาของจังหวัดลำปาง และศิลปะวัฒนธรรม ตลอดทั้งอาวุธยุทธภัณฑ์สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 และเครื่องใช้สมัยสงคราม และของทหารกล้าในอดีต ในแต่ละสมรภูมิ อีกทั้งเครื่องใช้ส่วนพระองค์อีกจำนวนหนึ่ง ภายในบ้านยังคงสภาพห้องทรงงาน ห้องเสวย ห้องบรรทม ซึ่งยังคงเก็บรักษาไว้อย่างดี เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและเกิดความภาคภูมิใจนับเป็นพิพิธภัณฑ์บอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์บ้านเมือง การต่อสู้ การป้องกันรักษาประเทศของเหล่าทหาร และความผูกพันของสถาบันพระมหากษัตริย์ที่มีกับกองทัพ และประชาชนในมณฑลพายัพหรือภาคเหนือได้เป็นอย่างดี