PMU ทุนทางวัฒนธรรม


ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-10540-00074 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

ศาลเจ้าพ่อกรมหลวงคงเพ็ชร
Chao Pho Kromluang Khong Phet Shrine

ศาลเจ้าพ่อกรมหลวงคงเพ็ชรเป็นสถานที่ที่ชาวตำบลบางโฉลงและใกล้เคียง มาสักการบูชาเป็นเวลาช้านาน ตั้งอยู่ที่ริมฝั่งคลองบางโฉลง ตามประวัติกล่าวไว้ว่าเจ้าพ่อหลวงคงเพ็ชรเป็นแม่ทัพที่มีฝีมือดีในสมัยสุโขทัย ชาวสุโขทัยได้จัดทำศาลเจ้าพ่อหลวงคงเพ็ชรขึ้นเพื่อเป็นที่สักการบูชา ต่อมาได้มีชาวบ้านในตำบลโฉลงเดินทางไปนมัสการศาลเจ้าพ่อหลวงคงเพ็ชรที่จังหวัดสุโขทัยได้เห็นถึงความศักดิ์สิทธิ์ จึงได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่ตำบลบางโฉลง และในวันที่ 22 - 23 เมษายนของทุกปี เป็นพิธีปิดทองและสรงน้ำเจว็ด ชาวบ้านจะนำเครื่องสังเวยมาบูชา ช่วงบ่ายจะทำพิธี "ส่งเรือ" เป็นพิธีสะเดาะเคราะห์ให้หายจากโรคภัยไข้เจ็บ ช่วงเช้าจะอัญเชิญเจว็ดลงมาให้ประชาชนสรงน้ำ ภายหลังในช่วงเย็นก็จะอัญเชิญกลับขึ้นศาล ในช่วงจัดงานประจำปีมีการแสดงรำวงย้อนยุค มีการแสดงลิเก ย้อนไปเมื่อครั้งก่อนกรุงศรีอยุธยาจะเสียราชธานีราว พ.ศ. 2308 “กรมหลวงคงเพ็ชร”แม่ทัพชาวสุโขทัยที่มีฝีมือดีผู้หนึ่ง ได้นำกองทหารเดินทัพโดยล่องเรือจากสุโขทัย พิษณุโลก กำแพงเพชร พิจิตร ผ่านมาทางบางโฉลงเพื่อจะไปรบที่ระยอง และเมื่อถึงบริเวณบางโฉลงจึงได้ตั้งค่ายพักทัพไพร่พลที่เกาะหรือที่ดอน ระหว่างนั้นเกิดมีไข้ป่าระบาด มีผู้คนเจ็บป่วยล้มตายกัน จึงให้ฝังศพอยู่บริเวณโคกแห่งนี้ และมีการตั้งศาลประดิษฐานหลวงพ่อคงเพ็ชรขึ้นจนปัจจุบันนี้ ต่อมาบริเวณนี้ได้กลายเป็นหมู่บ้านเพราะอยู่ใกล้ปากแม่น้ำและมีพื้นที่อุดมสมบูรณ์ ดังนั้นจึงมีความเชื่อกันว่าบรรพบุรุษของชาวบางโฉลงอาจเป็นกลุ่มเดียวกับคนที่เดินทางมาพร้อมแม่ทัพผู้นี้ และเป็นชาวสุโขทัย (แลหลังบางโฉลง. 2543 : 25) ต่อมาชาวบางโฉลงได้สร้างวัด “วัดเกาะแก้วสว่างอารมณ์” ขึ้นในบริเวณนี้ ภายหลังได้มีชาวบางโฉลง เดินทางไปนมัสการศาลเจ้าพ่อหลวงคงเพ็ชรที่จังหวัดสุโขทัย และได้เห็นถึงความศักดิ์สิทธิ์ จึงได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่ตำบลบางโฉลง ข้อความตอนหนึ่งในหนังสือแลหลังบางโฉลง กล่าวว่า เมื่อ พ.ศ. 2301 ชาวบ้านได้ร่วมกันสร้างศาลไม้บนโคกที่มีน้ำล้อมรอบ แล้วอัญเชิญเจ้าพ่อหลวงคงเพ็ชรที่ประดิษฐานในรูปของแผ่นไม้กระดานยอดแหลมเรียกว่า “เจว็ด” พร้อมเจว็ดของแม่ย่า (แม่ย่าของสุโขทัย หรือพระนางเสือง) และอัญเชิญมาประดิษฐานที่ศาลเจ้าพ่อกรมหลวงคงเพ็ชร (แลหลังบางโฉลง. 2543 : 25) เป็นสถานที่เคารพสักการะของประชาชนทั่วไปโดยเฉพาะชาวบางโฉลงมาเป็นเวลานาน ปัจจุบันเรียกว่า “ศาลเจ้าพ่อหลวง” ตั้งอยู่ริมคลอง ชาวบ้านจึงเรียกคลองนี้ว่า คลองศาลเจ้าไปด้วย เรื่องราวดังกล่าวแม้เป็นเพียงตำนาน เพราะยังไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด แต่ชาวบ้านบางโฉลงก็ยังคงเชื่อมั่นว่าพวกเขาคือลูกหลานของพ่อหลวงคงเพ็ชรและท่านก็เป็นที่เคารพสักการะของประชาชนทั่วไป ดังจะเห็นได้จากเมื่อต้องการความช่วยเหลือก็มักจะไปบนบานขอพรที่ศาลของท่าน คุ้มครองปกป้องภัยอันตรายให้แก่ลูกหลาน เช่น เมื่อล่องเรือไปตามคลอง หากมีเรือใหญ่สวนมา ด้วยความกลัวเรือจะล่ม ชาวบ้านก็มักเรียกอัญเชิญพ่อหลวงให้มาช่วยเสมอ แต่มีกฎเกณฑ์ว่า หากบนเรื่องการเกณฑ์ทหารก็จะไม่สำเร็จเพราะเชื่อกันว่าท่านเป็นแม่ทัพจึงชอบให้เป็นทหาร ในอดีตแม้กระทั่งเมื่อลูกหลานชาวบางโฉลงจะบวช สิ่งที่ต้องกระทำก่อนบวชคือในวันโกนหัวนาค ตอนเย็นจะต้องไปกราบที่ศาลเจ้าพ่อหลวงเพื่อขอลาบวชด้วย (แลหลังบางโฉลง. 2543 : 27)



 

Icon
ประเภทวัฒนธรรม

จับต้องได้ : Tangible.

Icon
หมวดหมู่วัฒนธรรม

สถาปัตยกรรม : AR : ARchitecture สถานที่ศักดิ์สิทธิ์
.

Icon
ที่ตั้ง

เลขที่ : หมู่ 2 ต. บางโฉลง อ. บางพลี จ. สมุทรปราการ 10540

Icon
ชื่อผู้ให้ข้อมูลหรือชื่อกลุ่มผู้ให้ข้อมูล

ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน

Icon
ช่องทางติดต่อผู้ให้ข้อมูล

โทร 0869035797

Icon
ผู้บันทึกข้อมูล

หฤษฏ์ โตพันธุ์ : มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ : 2566 Advance Track


มีผู้เข้าชมจำนวน :355 ครั้ง
บันทึกข้อมูลเมื่อวันที่ : 21/05/2024 - ปรับปรุงล่าสุดวันที่ : 27/05/2024