วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร หรือ เรียกกันว่า วัดรั้วเหล็ก เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดวรวิหาร ที่สมเด็จพระยาบรมมหาประยุรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) เมื่อครั้งเป็นเจ้าพระยาคลัง ว่าที่กรมท่าและพระสมุหกลาโหม ได้อุทิศสวนกาแฟสร้างเป็นวัดขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2371 และได้ถวายเป็นพระอารามหลวงในสมัยพระบาทสมเด็จ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้รับพระราชทานนามว่า วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร พระอุโบสถ เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ลักษณะสถาปัตยกรรมทรงไทย หลังคาลด 2 ชั้น มุงกระเบื้อง ประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันเป็นลายดอกบุนนาค มีหน้าต่างแปดเหลี่ยมอยู่ตรงกลางระหว่างประตู ทั้ง 2 ข้าง ด้านหลังพระประธานมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่องพระพุทธประวัติพระอุโบสถ เป็นอาคารก่ออิฐ ถือปูน ลักษณะสถาปัตยกรรมทรงไทย หลังคาลด 2 ชั้น มุงกระเบื้อง ประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบัน เป็นลายดอกบุนนาค มีหน้าต่างแปดเหลี่ยมอยู่ตรงกลางระหว่างประตูทั้ง 2 ข้าง ด้านหลังพระประธาน มีภาพจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่องพระพุทธประวัติพระอุโบสถ เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ลักษณะสถาปัตยกรรม ทรงไทย หลังคาลด 2 ชั้น มุงกระเบื้อง ประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันเป็นลายดอกบุนนาค มีหน้าต่างแปดเหลี่ยมอยู่ตรงกลางระหว่างประตูทั้ง 2 ข้าง ด้านหลังพระประธานมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่องพระพุทธประวัติ พระประธาน ในพระอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พระราชทานนามว่า สมเด็จพระพุทธธรรมวิเชฎฐศาสดา พระวิหาร เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ลักษณะสถาปัตยกรรมทรงไทย หลังคามุงกระเบื้อง หน้าบัน เป็นลายดอกไม้ บานประตูประดับมุก ผนังภายในทาสีขาวประดิษฐานพระพุทธรูปหล่อปางมารวิชัย พระนามว่า “พระพุทธนาคน้อย” หรือ “หลวงพ่อนาค” ชาวจีนเรียกว่า “ลักน้อย” หมายถึง กลีบบัว 6 ชั้น พระเจดีย์ใหญ่ สมเด็จพระยาบรมมหาประยูรวงศ์สร้างพร้อมกับการสร้างวัดแต่ไม่แล้วเสร็จ ต่อมา สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ สร้างต่อจนเสร็จสมบูรณ์ เป็นพระเจดีย์ทรงระฆังชั้นล่างเป็นซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปรายรอบพระเจดีย์ 55 ช่อง ถัดขึ้นไปเป็นพระเจดีย์รายรอบพระเจดีย์ใหญ่ 18 องค์ ประดิษฐาน พระบรมสารีริกธาตุและบรรจุอัฐิของตระกูลบุญนาค พระเจดีย์ท่านขรัวแก้ว พระยาภานุวงศ์มหาโกษาธิบดีสร้างไว้ โดยบรรจุรูปหล่อเหมือนท่านขรัวแก้ว ไว้ภายในพระเจดีย์ เขามอ ตั้งอยู่ด้านหน้าวัดเป็นภูเขาหินจำลองอยู่กลางน้ำซึ่งเป็นสระมีถ้ำประดิษฐานพระนอนอยู่เชิงเขา ยอดเขาประดิษฐานโบสถ์และเจดีย์ขนาดเล็กอยู่บนสุด ในบริเวณเขามอประดับด้วยต้นไม้และตุ๊กตาจีน และเป็นสุสาน บรรจุอัฐิชนทั่วไป สุสานต่าง ๆ มีลักษณะสถาปัตยกรรมทั้งแบบไทยและฝรั่ง (พิสิฐ เจริญสุข (2551). พระอารามหลวง. กรุงเทพฯ : กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม)
จับต้องได้ : Tangible.
โบราณสถาน : AS : Archeological Site ย่านประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม
.
เลขที่ : 24 ถ. ประชาธิปก ต. วัดกัลยาณ์ อ. เขตธนบุรี จ. กรุงเทพมหานคร 10600
กิตติ เชี่ยวชาญ : มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา : 2566 Festival