PMU ทุนทางวัฒนธรรม
เศียรพระพุทธรูปดินเผา วัดพระงาม จังหวัดนครปฐม เศียรพระพุทธรูปดินเผา วัดพระงาม ศิลปะทวารวดี พุทธศตวรรษที่ ๑๒-๑๔ (ประมาณ ๑,๒๐๐-๑,๔๐๐ ปีมาแล้ว) วัสดุดินเผา พบที่วัดพระงาม อำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม ปัจจุบัน จัดแสดงอยู่ที่ห้องทวารวดี อาคารมหาสุรสิงหนาท พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เศียรพระพุทธรูปดินเผา มีลักษณะสำคัญคือ อุษณีษะนูน ขมวดพระเกศามีขนาดใหญ่ พระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่งต่อกันเป็นปีกกา แต่ไม่เป็นสันแบบพระพุทธรูปในศิลปะทวารวดีโดยทั่วไป พระเนตรปิด พระนาสิกโด่ง ริมฝีพระโอษฐ์หนา แสดงการแย้มพระสรวลเล็กน้อย . เศียรพระพุทธรูปดินเผาชิ้นนี้ เป็นหนึ่งในโบราณวัตถุชิ้นเยี่ยมของศิลปะทวารวดี ที่ได้รับเลือกตีพิมพ์ภาพหน้าปกหนังสือเรื่องพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร (ฉบับนางจิรา จงกล เป็นผู้เรียบเรียง) เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๐ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพโปรดเศียรพระพุทธรูปดินเผาองค์นี้มาก ดังข้อความในลายพระหัตถ์ ลงวันที่ ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๕ ความตอนหนึ่งกล่าวว่า . “...ด้วยมีพระพุทธรูปโบราณที่หม่อมฉันรักอยู่องค์ ๑ มีแต่พระเศียรทำด้วยดินเผาอยู่ในพิพิธภัณฑสถาน สีพระพักตร์งามจับใจ ตั้งแต่ได้มาไว้ในตู้ห้องเครื่องดินเผา หม่อมฉันเดินผ่านไปทีไรเป็นต้องหยุดยืนชมเสมอ...” . เศียรพระพุทธรูปดินเผาชิ้นนี้มีประวัติรับเข้ามาในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เมื่อวันที่ ๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๒ แต่เดิมจัดแสดงอยู่ในห้องเครื่องดินเผาโบราณ ณ มุขด้านทิศตะวันออกของพระที่นั่งวสันตพิมาน ต่อมาเมื่ออาคารมหาสุรสิงหนาทสร้างแล้วเสร็จจึงได้นำไปจัดแสดงที่ห้องทวารวดี อาคารมหาสุรสิงหนาท นอกจากนี้ในหนังสือเรื่อง “สถาปัตยกรรมและประติมากรรมไทย” (พ.ศ. ๒๕๐๕) ของนาย A.B. Griswold ได้แสดงความเห็นถึงเศียรพระพุทธรูปดินเผาไว้ว่า . “...ศิลปะวัตถุที่งดงามเป็นเยี่ยมอีกชิ้นหนึ่ง ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ก็คือเศียรดินเผาขนาดย่อมรูปหนึ่งจากจังหวัดนครปฐม เศียรนี้คงเป็นเศียรพระพุทธรูปซึ่งประทับยืนในซุ้มบนฐานสถูปแห่งหนึ่ง...” . อย่างไรก็ตาม ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล ทรงประทานความเห็นเพิ่มเติมว่า เนื่องจากพระเนตรของพระพุทธรูปองค์นี้ปิดสนิท จึงน่าจะเป็นพระเศียรของพระพุทธรูปนั่งแสดงปางสมาธิมากกว่า . . . อ้างอิง กรมศิลปากร. สมุดมัคคุเทศ นำเที่ยวหอสมุดวชิรญาณและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ. พระนคร: โรงพิมพ์ไทย พิทยา, ๒๔๙๑. . กรมศิลปากร. ศิลปะในประเทศไทย. พระนคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัดศิวพร (จัดพิมพ์ด้วยความร่วมมือของมูลนิธิ เอเชีย (ASIA FOUNDATION) เนื่องในการจัดแสดงศิลปวัตถุไทยที่กลับจากประเทศสหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น ณ หอประชุมของสมาคมนักเรียนเก่าสหรัฐอเมริกา ถนนราชดำริ กรุงเทพฯ วันที่ ๗-๒๗ กันยายน ๒๕๐๕) . จิรา จงกล. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร. พระนคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัดศิวพร (กรมศิลปากรจัดพิมพ์ใน งานเสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร วันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๑๐) . ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. สาส์นสมเด็จ พุทธศักราช ๒๔๘๔. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อวันที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๖๔, จาก: https://vajirayana.org/สาส์นสมเด็จ-พุทธศักราช-๒๔๘๔/สิงหาคม/วันที่- ๒๔-สิงหาคม-พศ-๒๔๘๔-ดร.
จับต้องได้ : Tangible.
โบราณวัตถุ : AA : Archeological Artefact .
เลขที่ : วัดพระงาม พระอารามหลวง ต. นครปฐม อ. เมืองนครปฐม จ. นครปฐม 73000
ลัทธสิทธิ์ ทวีสุข : มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม : 2566 Open Call
Chatbot