Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : KP-70180-00031

ตีผึ้ง

-

"ลุงปัญญาดั่งเดิมเป็นคนเพชบุรีได้มาแต่งงานกับสาวราชบุรีคือคุณสุมาลี ปลิดดอก และมีลูกชาย 2 คน ลูกสาว 1 คน แล้วใช้ชีวิตอยู่ราชบุรีจนถึงทุกวันนี้ ลุงปัญญาเล่าว่าได้เรียนการตีผึ้งตั้งแต่อายุ 20 ปี จากพุ่งเยิ้ง เดิมพุ่งเยิ้งเป็นคนห้วยแห้งเพชรบุรีเช่นกัน ได้มาแต่งงานกับภรรยาอยู่ที่พุน้ำร้อน ตอนนี้พุ่งเยิ้งเสียชีวิตไปแล้ว การตีผึ้งสมัยก่อนต้องเดินทางเข้าไปในป่าลึกที่มีต้นผึ้งใหญ่ขึ้นอยู่อุปกรณ์ที่เตรียมสำหรับตีผึ้ง เชือก ปี๊ปหรือภาชนะใส่น้ำผึ้ง มีด ค้อนตอกลูกทอย พอพบต้นผึ้งแล้วก็จะจัดเตรียมหาไม้ไผ่เพื่อทำลูกทอยและหาเถาวัลย์ทำคบไฟ การทำคบไฟจะต้องทุบเถาวัลย์ให้แตกเป็นเส้นฝอยแล้วเอาไปตากให้แห้งแล้วจึงมัดเป็นป้องๆส่วนลูกทอยก็จะตัดไม้ไผเป็นท่อนๆแล้วเหล่าให้แหลมขนาดขืบกว่าๆเตรียมไว่ให้พอกับที่จะใช้ ก่อนอื่นจะต้องเคลียพื้นที่ใต้ต้นผึ้งไม่ให้มีเชื้อไฟป้องกันการเกิดไฟไหม้ตอนลูกไฟตกลงพื้น เริ่มการตอกลูกทอยลุงปัญญาบอกว่าจะกลั้นใจเด็ดใบไม้ 7ใบแล้วประกบกันเอามาตอกกับลูกทอยตรงโคนต้นผึ้งเรียงขึ้นตามลำดับแบบซิกแซก ทำแบบเดิม 3ลูกทอยที่ตอก ส่วนลูกทอยที่เหลือก็ตอกขึ้นไปเรื่อยเป็นลำดับเท่าๆกันจนถึงจุดที่จะตีผึ้งทุกจุด แล้วรอจนค่ำลงหรือตอนกลางคืนก็จะเริ่มตีผึ้ง พอมืดดีลุงปัญญาก็ปีนขึ้นไปบนต้นผึ้งตามลูกทอยที่ตอกไว้พร้อมคบไฟที่เตรียมไว้ไปถึงรังผึ้งที่ต้องการจะตีแล้วจึงจุดคบไฟให้ลูกไฟที่แดงแล้วล่วงลงพื้น พอผึ้งเห็นก็จะบินตามลูกไฟที่ล่วงลงไปทั้งรังแล้วค่อยเข้าไปที่รังจัดการกับรังผึ้งและน้ำผึ้ง ถ้าจะเอาแต่น้ำผึ้งก็จะเอามีอเจาะหรือปาดตรงหัวน้ำผึ้งใส่ลงในภาชนะที่เตรียมไว้แล้วค่อยๆส่งลงมาให้คนข้างล่างที่รอรับอยู่ แต่ถ้าต้องการทั้งรังก็จะปาดทั้งรังลงมาเลยแล้วค่อยแยกทีหลัง ลุงปัญญาบอกว่าหากผึ้งต้นนั้นดุมากก็จะต้องขึ้นไปบนยอดต้นผึ้งแล้วเด็ดใบไม้เจ็ดใบประกบกันแล้วเอาลูกทอยตอกกำกลับไว้ก่อนที่จะตีผึ้งทุกครั้งแล้วหลังจากตีผึ้งเสร็จก็ต้องปีนขึ้นไปเอาลูกทอยอันยอดนั้นออกลงมาด้วยมิฉนั้นผึ้งจะไม่มาทำรังที่ต้นผึ้งต้นนั้นหรือถ้ามีก็น้อยมาก"