Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : KP-33180-00014 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

กลุ่มชาติพันธุ์ส่วย (กูยหรือกวย)

Kuy ethnic group

อัตลักษณ์วัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ส่วย (กูยหรือกวย) มีเพียงภาษาพูด สำเนียงและคำศัพท์ร่วมหลายคำคล้ายภาษาข่า แสก โส้ จัดล้วนจัดอยู่ในตระกูลภาษามอญ-เขมร (หรือขแมร์) ช่วยให้สามารถสื่อสารกันได้ ภาษากูย ในพื้นที่อำเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ ยังเป็นภาษาพิเศษที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมของหมอควาญช้าง สำหรับการบวงสรวงผีก่อนการออกจับช้างป่า มีกลุ่มชาติพันธุ์กูยตั้งถิ่นฐานกระจายทั่วไปในพื้นที่อำเภอไพรบึง และมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นที่แสดงถึงอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ส่วยหรือกูย นอกจากภาษาพูดแล้ว นั่นก็คือการนับถือผีปะกำ กับผีแม่สะเอง เป็นการถ่ายทอดจิตวิญญาณความเชื่อ และสายสำคัญจากบรรพชนตั้งแต่โบราณวัฒนธรรมความเชื่อเกี่ยวกับผีปะกำและผีแม่สะเอง ยังคงดำรงอยู่และสืบสายเผ่าพันธุ์ในกลุ่มวัฒนธรรมชาวส่วยหรือกูยจนถึงปัจจุบัน แต่ศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาก็ไม่เคยสืบคลายดังปรากฏหลักฐานจากสืบค้นข้อมูลภาคสนามชุมชนกลุ่มชาติพันธ์ส่วยหรือกูย พบว่า มีพระเกจิที่เป็นที่รักเคารพและศรัทธาของลูกหลายชาวส่วยหรือกูยอยู่ในพื้นที่อำเภอไพรบึงจำนวนหลายท่าน วัฒนธรรมการทอผ้า และอาหารมีความคล้ายคลึงกลับกลุ่มชาติพันธ์เยอและเขมร ความโดดเด่นด้านวัฒนธรรมดนตรี และศิลปะการแสดงพื้นบ้านยังพบว่ามีน้อยกว่ากลุ่มชาติพันธ์อื่นๆ ในพื้นที่อำเภอไพรบึง ที่สำคัญคือมีรากเหง้าทางประวัติศาสตร์ที่แสดงถึงรอยบรรพชนที่เชื่อมโยงเกี่ยวข้องกับการสร้างบ้านแปงเมืองในถิ่นนี้ โดยเฉพาะเรื่องราวเกี่ยวกับการจับช้างเผือก และระมาด ส่งเป็นเครื่องบรรณาการให้กับเจ้ากรุงสยามสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ตำบลโนนปูน หมู่บ้านอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ส่วย ได้แก่ บ้านกันตรวจ บ้านหนองระเยียว บ้านตาเจาเหนือ บ้านโคน บ้านแดง บ้านตะเคียน ตำบลดินแดง หมู่บ้านอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ส่วยหรือกูย ได้แก่ บ้านโตรย บ้านสร้างใหญ่ ตำบลปราสาทเยอ หมู่บ้านอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ส่วยหรือกูย ได้แก่ บ้านประอาง บ้านหนองพั่ง บ้านเตรี๊ยะ บ้านคูสี่แจ บ้านคูสี่แจเหนือ บ้านประอางเหนือ ตำบลสุขสวัสดิ์ หมู่บ้านอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ส่วย ได้แก่ บ้านหนองอิไทย บ้านห้วย บ้านสลักได บ้านอาลัย บ้านพะแวะใต้ บ้านหนองยาว บ้านระหาญ บ้านสุขสวัสดิ์ พะแวะเหนือ