PMU ทุนทางวัฒนธรรม


ข้อมูลวัฒนธรรม : PA-70140-00006 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

การละเล่นของชาวกะเหรี่ยง
Karen playing

ชาวกะเหรี่ยงนั้นมีการละเล่นที่หลากหลาย โดยในการละเล่นแต่ละอย่างนั้นจะมีความแตกต่างกันและต่างช่วงเวลากัน โดยจะเล่นเพื่อความบันเทิงสนุกสนานพบปะสังสรรค์ ซึ่งส่วนมากจะนิยมเล่นกันในช่วงของเดือน 5 หรือช่วงสงกรานต์ โดยปัจจุบันการเล่นนี้ยังมีอยู่ บางส่วนก็เลือนหายไปตามกาลเวลา ซึ่งการละเล่นที่จะกล่าวมานั้นได้แก่ 1. สะบ้า สะบ้านั้นเดิมทีอยู่ในป่าลึก ซึ่งแต่ก่อนชาวกะเหรี่ยงมักจะเข้าป่าล่าสัตว์และได้พบเห็นลูกสะบ้าโดยเป็นพืชเถาและมีฝักนาดใหญ่และยาวคล้ายผลฝักของต้นนกยูงและจะใหญ่กว่าด้านในจะมีเมล็ดเมื่อฝักแก่ก็จะแตกร่วงลงมาสู่พื้นดินจนชาวกะเหรี่ยงที่เขาป่าได้พบเห็นและได้นำกลับไปบ้าน จนต่อมาก็ได้กลายเป็นการเล่นของชาวกะเหรี่ยงที่มักจะเล่นในช่วงเดือน 4-5 โดยจะมีการเล่นอยู่ 2 แบบ ได้แก่ 1.1 รูปแบบการเล่นแบบปีกนก ซึ่งการเล่นแบบนี้จะเป็นที่นิยมเล่นทั้งเด็กและผู้ใหญ่จะมีตัวตั้งจำนวน 5 ตัว เท่าๆ กันของแต่ละฝ่าย และมีตัวโยนอย่างน้อย 6 ตัวหรือมากกว่านั้นตามข้อตกลงของทั้งสองฝ่าย โดยตัวโยนจะอยู่ที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งก่อน เมื่อเริ่มเล่นทั้ง 2 ฝ่ายจะผลัดกันโยนไปมาให้ตัวที่ตั้งของอีกฝ่ายล้มก่อน แต่ถ้าฝากโยนโดนตัวที่ล้มอยู่แล้วตัวที่ล้มก็จะฟื้นขึ้นมาตั้งใหม่ทันที เมื่อฝ่ายใดแพ้ก่อนก็จะถูกทำโทษโดยการนำลูกสะบ้ามีเขกที่เข่าตามจำนวนของอีกฝ่ายที่ยังเหลือตั้งอยู่ ถือว่าเป็นกันจบเกม 1.2 รูปแบบการเล่นแบบเรียงหน้ากระดาน การเล่นแบบนี้มักจะเล่นในกลุ่มของผู้ใหญ่ฝ่ายชายเพราะการเล่นวิธีนี้จะมีความยากในการเล่นในระดับหนึ่งโดยวิธีการเล่นก็คือ นำลูกสะบ้ามาตั้งเรียงเป็นหน้ากระดานทั้งสองฝ่ายจำนวน 25-30 ตัวฝ่ายละเท่าๆกัน และมีตัวปั่น 10 ตัวหรืออาจมากกว่านั้น จากนั้นฝ่ายที่มีตัวปั่นจะได้ปั่นก่อน โดยใช้มือทำให้ลูกสะบ้าปั่นให้ไปโดนของอีกฝ่ายล้ม แล้วนำตัวที่ล้มแยกออกไว้ด้านนอกเหลือไว้เพียงตัวตั้งที่เหลือ เมื่อฝ่ายใดล้มหมดก่อน อีกฝ่ายก็เป็นฝ่ายชนะถือว่าเป็นการจบเกม 2. หล่องผลึ่ย การละเล่นชนิดนี้เป็นการละเล่นของหนุ่มสาวชาวกะเหรี่ยงโดยจะมีการเล่นในช่วงของสงกรานต์ ซึ่งวิธีการเล่นก็คือ เหล่าหนุ่มสาวกลุ่มหนึ่งจะไปยืนคร่อมลำไม้ไผ่ โดยไม้ไผ่จะมีคนคอยจับหัวท้ายเอาไว้และห่างจากพื้นดินประมาณ 1 คืบ และจะมี 1 คนถูกปิดตาเอาไว้โดยจะมีผ้าอยู่ที่มือเพื่อนำไปโบกสะบัดให้โดนผู้ที่ยืนคร่อมไม้ไผ่ ซึ่งผู้ที่ยืนคร่อมห้ามนำเท้าออกจากไม้ไผ่แต่สามารถโยกเอนหลบได้ หากคนใดโดนผ้าที่โบกสะบัดใส่คนนั้นจะต้องถูกสลับเปลี่ยนเป็นคนที่ถูกปิดตา ซึ่งจะเล่นแบบนี้สลับไปมา



 

Icon
ประเภทวัฒนธรรม

จับต้องไม่ได้ : InTangible.

Icon
หมวดหมู่วัฒนธรรม

ศิลปะการแสดง : PA : Performing Arts .

Icon
ที่ตั้ง

เลขที่ : ท่ายาง ต. ยางหัก อ. ปากท่อ จ. ราชบุรี 70140

Icon
ชื่อผู้ให้ข้อมูลหรือชื่อกลุ่มผู้ให้ข้อมูล

อดีต ผญบ. นายเที่ยง ใจคม

Icon
ช่องทางติดต่อผู้ให้ข้อมูล

นายจักรกฤษ เอ่ยเสิก 0885444070

Icon
ผู้บันทึกข้อมูล

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ราชบุรี : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี วิทยาเขต ราชบุรี : 2567 Open call

Icon
แหล่งข้อมูอื่น ๆ
-

มีผู้เข้าชมจำนวน :124 ครั้ง
บันทึกข้อมูลเมื่อวันที่ : 16/07/2024 - ปรับปรุงล่าสุดวันที่ : 02/04/2025