Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : CS-56160-00077 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

ศาลเจ้าพ่อข้อมือเหล็ก

Shrine of the Iron Wrist Godfather

ประวัติเจ้าพ่อข้อมือเหล็ก พญาข้อมือเหล็ก เป็นคนบ้านต้า อำเภองาว บ้านฮวด เป็นเด็กกำพร้าต่อมาได้บทเรียนและนักศึกษาเล่าเรียนวิชาอาคม อยู่ตรงคงกระพันกัยเจ้าอธิการวัดนายางเขต อำเภอแม่ทะ พอเรียนสำเร็จก็สามารถใช้แขนแทนโล่ได้ โดนชาวบ้านเรียกว่าพญามือเหล็กจนชาวบ้านเรียกว่าพญามือเหล็ก ต่อมาได้เป็นทหารเอกของเท้าลิ้นก่าน ผู้ปกครองเขลางค์นคร เป็นผู้ที่เสียสละ กล้าหาญชาญชัย มีจิตใจรักชาติบ้านเมืองของตน วีรกรรมต่อไปนี้ ในสมัยกรุงศรีตอนปลาย ประมาณพ.ศ 2251 - 2257 แคว้นล้านนาไทย เมืองนครเขลางค์เลยตกอยู่ในอิทธิพลของพม่ามาอย่างช้านานเท้าลิ้นการ์ดตอนนั้นมีกำลังพลน้อยกว่าสู้กำลังพลของพม่าที่มีมากกว่าไม่ไหว จึงได้หนีมาตั้งหลักอยู่ที่ดอยประตูผา และได้มอบให้ขุนนางทั้ง 4 คือ แผนเทพ แฟนหนังสือ แสนบุญเรือง และจเรน้อย คอยดูแลบ้านเมืองแทน ไปหารู้ไม่ว่าขุนนางเหล่านั้นทำได้ดูแลบ้านเมืองไม่ คอยแต่แก่งแย่งกันเป็นใหญ่ งั้นเจ้าอธิการวัดนายางได้ร่วมมือกับชาวบ้านออกมาต่อสู้กับทหารพม่าเพื่อกอบกู้เมืองนครเขลางค์กลับคืนมา และสุดท้ายก็ไม่สำเร็จ ท้าวมหายุทธผู้ครองนครลำพูนเมื่อได้ชัยชนะแล้วหวังจะยึดครองเอาไว้ จึงส่งหาญฟ้าง้ำและหาญฟ้าแมบไปเจรจากับขุนนางทั้ง 4 แต่ก็ไม่สำเร็จ สุดท้ายท้าวมหายศสั่งลูกน้องฆ่าขุนนางเหล่านั้นเสีย เหลือเพียงแต่จเรน้อยที่มีรอดไปกับเท้าลิ้นก่าน และได้ไปหลบซ่อนหลังถ่ำ ต่อมาทางฝ่ายพม่าได้ไล่ติดตามมาทัน พญามือเหล็กถือดาบขวางทางอยู่ จนสุดท้ายก็ได้ต่อสู้กันจนดาบที่ถืออยู่ในมือหักไปข้างหนึ่ง ทั้งไฟล์ของพม่านั้นก็ได้บาดเจ็บล้มตายกันเป็นจำนวนมาก จนในที่สุดพญามือเหล็กก็มีความรู้สึกอ่อนล้าและก็พูดแรงที่จะต่อสู้กับทหารพม่าในครั้งนี้ จึงเอนกายพิงหน้าผา โดยมึงทั้งสองข้างนั้นมึงถือดาบอยู่ดาบหน้าเกรงขามเป็นยิ่งนัก และก็ถ่ายสิ้นใจในที่สุด ในเวลาต่อมาทางฝ่ายทหารพม่าได้มาเห็นดังนั้นจึงคิดว่าเป็นกลอุบายของพญามือเหล็ก จึงไม่คิดที่จะต่อสู้และสุดท้ายก็ได้หลบหนีกันไปหมด มีเหตุการณ์สงบลง ท้าวลิ้นก่านและจเรน้อยก็ได้ออกมาจากที่ซ่อนและก็ได้พบว่าพญามือเหล็กสิ้นใจแล้ว และในเวลาต่อมาจึงได้มีการตั้งศาลเพียงตาขึ้นและได้อัญเชิญดวงวิญญาณของพญามือเหล็กมาสิงสถิตย์อยู่ ณ ที่แห่งนั้น และตั้งชื่อว่าศาลพญาเมืองเหล็กเพื่อเป็นที่เคารพสักการะแก่อนุชนรุ่นหลังสืบไป