PMU ทุนทางวัฒนธรรม
ประวัติพญาหาญมาเสียชีวิตบนดอยตูม ในอดีตกาลนานมาแล้วยันมีเมืองหนึ่งซึ่งมีนามว่า “เมืองเจียงงู” (เชียงม่วนปัจจุบัน) ในเมืองนี้ยังมีคอยลูกหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของเมืองเจียงงู บนยอดดอยลูกนี้ยังเป็นที่อยู่ของสัตว์นานาชนิด แต่มีสัตว์จําพวกหนึ่งตัวเป็นคนและมีปีกทั้งสองข้าง สามารถเหาะเหิรเดินอากาศได้ พูดจาเหมือนคนเราอาศัยอยู่บนดอยแห่งนั้น และบนยอดดอยนั้นมีหลุมลึกเป็นที่อยู่อาศัยของพญาต่อคน ส่วนผู้ที่เป็นพญาต่อนั้นอยากมีคู่ครอบ จึงให้บริวารของตนนั้นเหาะเหิรไปทั่วบ้านทั่วเมืองเพื่อเสาะ หาหญิงสาว แต่ก็ไม่มีสาวคนไหนที่จะเหมาะมาเป็นคู่ครองได้ อยู่มาวันหนึ่งได้ทราบข่าวว่าที่เมืองเชียงใหม่มีกษัตริย์องค์หนึ่งมีพระนามว่า “พญาหาร” ซึ่งเป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่ ในสมัยนั้น และมีมเหสีองค์หนึ่งพระนามว่า “นายแก้วจิระวงค์” และมีพระธิดาองค์หนึ่งพระนามว่า “นางสามผิว” ตอนเช้าเป็นสีหนึ่ง ตอนกลางวันเป็นสีหนึ่ง ตอนกลางคืนเป็นสีหนึ่ง (จะเป็นสีอะไรนั้นในพยศาวดารไม่ปรากฏ) นายสามผิวซึ่งมีรูปโฉมงดงาม ชายใดได้พบเห็นเป็นต้องหลงรัก และเป็นที่รักของพ่อแม่ อยู่มาวันหนึ่งเป็นเคราะห์หาม ยามซวยของพระนายสามผิว เมื่อพญาต่อคนที่อยู่บนดอยตูมรู้ข่าว จึงอยากได้นายมาเป็นมเหสี พอตกดึกจึงให้เสนาเหาะไปเมืองเชียงใหม่ แล้วย้อนกล่าวถึงพญาหายได้นําโพรผลออกประพาสป่า จึงสั่งให้มเหสีดูแลเมืองแทน จะกล่าวถึงพญาต่อได้พาเสนาบินมาในรวงอากาศแล้วจึงโดยอุ้มเอานายมาจนถึงยอดดอยแห่งนี้ แล้วจึงพานายมาอาศัยพักนอนจนสว่าง ต่อมา พอพระนางสามผิวตื่นขึ้นมาได้ถามหาพ่อแม่แต่ก็ไม่มีใครพูดจา สุดท้ายจึงตกเป็นมเหสีของพญาต่อคน เมื่อได้มาอยู่บนดอยตูมแล้ววันหนึ่งนางได้นําเอาบริวารมาเล่นน้ำใกล้ดอยตูม จนชาวบ้านเรียกท่าน้ำแห่งนี้ว่า “วังท่านาง” ต่อมาแม่รู้ว่าลูกได้หายไปจึงได้ออกตามหา ต่อมาจึงได้รู้ว่าพญาต่อคนได้ลักพาตัวลูกของตนไป พอพระนางได้ออกติดตามไปก็ร้องห่มร้องไห้ ณ สถานที่แห่งหนึ่ง จนชาวบ้านเรียกสถานที่นี่ว่า “แพะย่าวอน ดอนย่าไห้” ต่อมานางก็เดินเรื่อยไปจนถึงแก่งหลวบด้วยอากาศที่ร้อนนางก็หมดสติล้มหุบไปสุดท้ายจึงสิ้นพระชนม์ ดวบวิญาณจึงได้สถิตย์อยู่ที่แก่งหลวง จนเป็นที่มาของ “ศาลแม่นางแก้ว" จนถึงทุกวันนี้ จะขอกล่าวถึงพญาการซึ่งไปประพาสป่าพอรู้ข่าวว่ามเหสีและพระธิดาหายไปจึงออกติดตาม สุดท้ายจึงได้ทราบข่าวว่าเขาต่อลักพาตัวไปจึงตามมาถึงยอดดอยตูม พอมาถึงได้เห็นลูกสาวของตนอยู่ในหลุมขนาดใหญ่ จึงได้กระโดดลงไปช่วยสุดท้ายจึงพลาดตกลงไปจนสิ้นพระชนม์ ดวงวิญญาณจับได้สถิตย์อยู่บนยอดดอยตูมแห่งนี้ จนถึงทุกวันนี้
จับต้องไม่ได้ : InTangible.
วรรณกรรมพื้นบ้าน : FL : Folk Literature ตำนานพื้นบ้าน
.
เลขที่ : บ้านปิน หมู่ 5 ต.เชียงม่วน อ.เชียงม่วน จ.พะเยา ต. เชียงม่วน อ. เชียงม่วน จ. พะเยา 56160
นาย นพชัย กันทะหลั่น
0813871462. amaiest@hotmail.com
ผศ.ดร.อัมเรศ เทพมา : มหาวิทยาลัยพะเยา : 2567 Open call
Chatbot