Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-47000-00036 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

อุโบสถ(สิม)โบราณวัดสะพานคำ

The Ordination Hall in Saphan Khum Temple

อุโบสถ(สิม)โบราณวัดสะพานคำ (The Ordination Hall in Saphan Khum Temple) ในเขตอำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร ได้ปรากฏอุโบสถ หรือ สิม ในภาษาอีสาน ซึ่งได้รับอิทธิพลของช่างญวณผสมผสานกับลักษณะท้องถิ่นจำนวนหลายหลัง ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ อุโบสถ(สิม)โบราณวัดสะพานคำ ตำบลธาตุเชิงชุม อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร ตามประวัติกล่าวว่า วัดสะพานคำ เดิมชื่อ วัดสะพานหิน พระยาประจันตประเทศธานี (ปิด) สร้างเมื่อ พ.ศ. 2412 ขณะยังดำรง ตำแหน่ง ราชวงศ์ โดยมีพระครูสอน เป็นเจ้าอาวาส และต่อมาวัดสะพานคำยังได้เป็นวัดที่จำพรรษาของพระครูนิวิฐสมณวัตร (ลา) เจ้าคณะแขวง ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากพระราชโมฬิ เจ้าคณะมณฑลอุดร เมื่อ พ.ศ. 2452 ภายในวัดสะพานคำ พบสถาปัตยกรรมแบบพื้นถิ่นอีสาน เช่น อุโบสถ (สิม) ที่ได้รับอิทธิพลการก่อสร้างมาจากช่างญวน สิมหลังนี้ พระอธิการผา พร้อมด้วยพระภิกษุ สามเณร ทายก และทายิกา ได้ปฏิสังขรณ์ขึ้นไหม่ใน พ.ศ. 2469-2570 สำนักศิลปากรที่ 10 ร้อยเอ็ด (เดิม) ได้ดำเนินการบูรณะ ตามรูปแบบเดิมเมื่อ พ.ศ. 2554 รูปแบบสถาปัตยกรรม หลังคาทรงจั่วมุงด้วยแผ่นไม้ (แป้นเกล็ด) ประดับด้วย ช่อฟ้า* หางหงส์ และปราสาท* ซึ่งประดับอยู่กึ่งกลางสันหลังคาของอุโบสถ ด้านหน้ามีระเบียงยื่นออกมามีพนักล้อม โดยเว้นทางเข้า-ออก สองข้าง อาคารมีขนาด 3 ห้อง ผนังเจาะช่องหน้าต่างหลอก ทรงเกือกม้า ภายในช่องหน้าต่าง เจาะช่องระบายอากาศทรงรีสามแถวเรียงกัน ฐานอาคารเป็นฐานบัวคว่ำ บัวหงายเตี้ย ๆ หน้าบันด้านหน้าประดับแผ่นกระจก มีประตูทางเข้าเฉพาะด้านหน้า 1 ประตู บานประตูแกะสลักลายประแจจีนและลายกนกกันหอย ทั้งหมดทาด้วยสีแดง ราวพนักประดับรูปพญานาค *หมายเหตุ 1.ช่อฟ้า ภาษาถิ่นเรียก โหง่ - โหง่ว หมายถึง ส่วนประดับซึ่งอยู่ส่วนบนสุดของหน้าบัน (นิ้ว) 2.ปราสาท ภาษาถิ่นเรียก ช่อฟ้า ในภาคอีสาน หมายถึง ส่วนประดับกึ่งกลางลับหลังคาของอุโบสถ (สิม) หรือ หอแจก อุโบสถ (สิม) วัดสะพานคำ อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร มีอายุประมาณ 68 - 102 ปี (พ.ศ. 2565) ปรากฏลักษณะสถาปัตยกรรมที่แสดงให้เห็นถึงอิทธิพลของ ช่างญวน เช่น ฐานศิลาแลง การเจาะช่องประตู หน้าต่างเป็นวงโค้ง การทำบันไดแบบผายออก การประดับประติมากรรมปูนปั้น เป็นรูปสัตว์มงคล การเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง นอกจากนี้ยังมีการผสมผสานงานไม้ของช่างพื้นถิ่น จนเกิดเป็นเอกลักษณ์ของสิมญวนในเขต อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร