Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : FL-80230-00009 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

ประทีป ชำนาญ

Phateep Chamnan

ประเพณีลากพระทางน้ำของวัดพัทธเสมา จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นหนึ่งในประเพณีดั้งเดิมที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชาวภาคใต้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ที่ใกล้กับแหล่งน้ำ ประเพณีนี้จัดขึ้นในช่วงวันออกพรรษาหลังจากสิ้นสุดฤดูเข้าพรรษา ประเพณีลากพระทางน้ำของวัดพัทธเสมานับว่าเป็นหนึ่งในรูปแบบของการแห่พระที่มีความแปลกและไม่เหมือนที่อื่น ด้วยการลากพระไปตามลำน้ำ ซึ่งสะท้อนถึงความเชื่อและความศรัทธาอันลึกซึ้งของชาวบ้านในท้องถิ่น ต้นกำเนิดและความเชื่อ ต้นกำเนิดของประเพณีลากพระทางน้ำมีความเกี่ยวข้องกับความเชื่อทางพุทธศาสนา โดยชาวบ้านเชื่อว่าการอัญเชิญพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ออกจากวัดในวันออกพรรษาและแห่ไปตามแหล่งน้ำจะนำความเป็นสิริมงคลมาสู่ชุมชน และช่วยชำระจิตใจให้บริสุทธิ์ การลากพระทางน้ำยังเป็นการสื่อถึงการให้พระภิกษุสงฆ์ได้ออกโปรดสัตว์ตามคติทางพุทธศาสนา และเป็นการแสดงออกถึงความศรัทธาของชาวบ้านที่มีต่อพระพุทธศาสนา ลักษณะและพิธีกรรมสำคัญ ประเพณีลากพระทางน้ำของวัดพัทธเสมามีการอัญเชิญพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่เรียกว่า "พระลาก" หรือ "พระอิศระชัย" ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปางอุ้มบาตร เนื้อทองสัมฤทธิ์ สร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา ขึ้นบนเรือพนมพระที่ตกแต่งอย่างสวยงาม และชาวบ้านจะร่วมกันลากเรือพระไปตามลำคลองคีรีวง การตกแต่งเรือพนมพระมักใช้ดอกไม้ ใบไม้ และเครื่องสักการะพื้นบ้าน เพื่อให้เรือดูสวยงามและมีความศักดิ์สิทธิ์ พิธีกรรมนี้มีความสำคัญทางจิตวิญญาณและเป็นสัญลักษณ์ของการขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคล ชาวบ้านเชื่อว่าการมาร่วมงานและลากพระจะช่วยให้ชีวิตมีความร่มเย็นเป็นสุข ปราศจากภยันตราย และยังช่วยสะท้อนถึงความผูกพันระหว่างศาสนากับชีวิตประจำวันของชุมชนอีกด้วย ความสำคัญทางสังคมและวัฒนธรรม ประเพณีลากพระทางน้ำเป็นการสืบสานวัฒนธรรมและศิลปะพื้นบ้านที่สร้างความภาคภูมิใจให้กับคนในท้องถิ่น นอกจากนี้ยังมีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างความสามัคคีในชุมชน เนื่องจากต้องอาศัยการร่วมมือจากหลายฝ่ายทั้งในด้านการจัดเตรียมงาน การตกแต่งเรือพระ และการร่วมแรงร่วมใจในการลากเรือพระไปตามลำน้ำ นับเป็นการรวมพลังของคนในชุมชนอย่างแท้จริง การเปลี่ยนแปลงและความท้าทายในปัจจุบัน ปัจจุบันประเพณีลากพระทางน้ำยังคงได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวและคนในท้องถิ่น แต่ก็เผชิญกับความท้าทาย เช่น การเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตสมัยใหม่ที่ทำให้การสืบทอดองค์ความรู้เริ่มลดลง รวมถึงการต้องพึ่งพาทรัพยากรทางธรรมชาติ เช่น คลองและน้ำที่ใสสะอาด หากคลองคีรีวงเกิดการเสื่อมสภาพหรือน้ำมีคุณภาพที่ลดลง ประเพณีนี้อาจประสบปัญหาในการจัดงาน นอกจากนี้ การดึงดูดคนรุ่นใหม่ให้สนใจประเพณีและเข้าร่วมกิจกรรมก็เป็นอีกหนึ่งความท้าทาย บทสรุป ประเพณีลากพระทางน้ำของวัดพัทธเสมาเป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่าและสะท้อนถึงความศรัทธาของชุมชนในพระพุทธศาสนา นอกจากจะเป็นการเสริมสร้างความเป็นสิริมงคลแล้วยังเป็นการรักษาความสัมพันธ์และความสามัคคีของคนในท้องถิ่น การอนุรักษ์และสืบทอดประเพณีนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ควรได้รับการสนับสนุนจากทั้งชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ประเพณีอันเป็นเอกลักษณ์นี้ยังคงอยู่ต่อไป