Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : FL-80000-00009 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

กิตติพงษ์ พงศ์ยี่ล่า

Kittipong Pongyeela

โต๊ะหวันเต๊ะห์เป็นบุคคลที่มีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อชุมชนบ้านหัวทะเล เนื่องด้วยท่านนั้นเป็นครูและอาจารย์ ของชุมชนในยุคแรก ๆ ที่ได้มอบความรู้และสอนสั่งคนในชุมชนบ้านหัวทะเลและบริเวณรอบข้างด้วยความรู้ด้านศาสนาที่ท่านมี พร้อมกับนำคัมภีร์อัลกรุอ่าน ซึ่งเป็นธรรมนูญของศาสนา ท่านได้เขียนด้วยลายมือของท่านเอง มาเป็นแนวทางและหลักยึดในการถ่ายทอด และปฏิบัติศาสนกิจในรูปแบบต่าง ๆ ที่ศาสนาบัญญัติไม่ให้ผิดเพี้ยนไปจากหลักคำสอนของท่านศาสดานบีมุฮัมมัดที่เคยได้สอนสั่งเอาไว้ นายบิดีน พยายาน อิหม่ามมัสยิดการาหมาด ชุมชนบ้านหัวทะเลคนปัจจุบันกล่าวว่า ภายหลังจากที่ท่านสืบทราบได้ว่ามีญาติคนสนิทถูกจับเป็นเชลยศึก มาไว้ในจังหวัดนครศรีธรรมราช ท่านก็ได้เดินทางมาจากรัฐเกดะห์มายังเมืองนครศรีธรรมราชเพื่อสืบเสาะแสวงหา จนในที่สุดได้เจอกับญาติคนสนิท (สาเปียะฮ์) ที่ชุมชนบ้านหัวทะเล ตำบลนาเคียน อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราชในปัจจุบัน ท่านประทับใจในพื้นที่ชุมชนและใช้ชีวิตอย่างถาวรในพื้นที่ดังกล่าวเนื่องจากท่านเห็นว่าบริเวณพื้นที่ของชุมชนนั้นเหมาะแก่การทำเกษตรกรรม อีกทั้งพื้นที่ในชุมชนมีแหล่งน้ำที่เป็นคูคลองเป็นจำนวนมาก เพราะท่านมีความสามารถในการว่ายน้ำที่ดี ท่านจึงเลือกพื้นที่ในชุมชนอาศัยอยู่อย่างถาวร แต่มีบางรายงานได้บอกไว้ว่า โต๊ะสาเปียะฮ์ ไม่ใช่เป็นคนที่มาจากรัฐเกดะห์ หรือเป็นเชลย และก็ไม่ใช่ญาติพี่น้องของโต๊ะหวันเต๊ะห์ด้วย แต่เขาเป็นคนดั้งเดิมที่อยู่ที่นี่อยู่แล้ว แต่มีความใกล้ชิดสนิทสนมกับโต๊ะหวันเต๊ะห์เมื่อท่านมาอยู่ที่นี่ คอยช่วยเหลือโต๊ะหวันเต๊ะห์เสมอมา ลักษณะบุคลิกของท่านจากบันทึกของนายบิดีน พยายาน อิหม่ามมัสยิดการาหมาด บ้านหัวทะเลคนปัจจุบันบันทึกไว้ว่า "ท่านเป็นชายที่มีความสูงประมาณ 170 เซนติเมตร ผิวขาวแดง นัยน์ตาสีน้ำข้าว ผมหยักศก สีดำแดง" แต่บางคนก็บอกลักษณะของท่านเพิ่มเติมไปอีกว่า มีขนมือสีแดง เพดานดำ ผมแดง ตัวขาว แต่บางสายรายงานก็ได้บอกเพิ่มเติมในลักษณะอื่นอีกคือ "ท่านนั้นมี ขนมือขาว ผมขาว ตัวขาว ขาวไปทั้งหมด" และบางคนก็ได้รับการบอกกล่าวสืบทอดกันมาว่า "ฉันเคยได้ยินปะเล่าให้ฟังว่า ขนของโต๊ะหวันเต๊ะห์นั้นจะทวนขึ้นข้างบน จะไม่เป็นคนธรรมดาเหมือนเรา ๆ ขนจะเป็นสีขาว ตาจะออกสีแดง ๆ และก็มีการามัต ณ อัลเลาะห์ เป็นคนอาเล็มอูลามะนะ (อาเล็มอูลามะ คือ คนที่มีความรู้ศาสนา) เป็นคนศักดิ์สิทธิ์คนหนึ่ง เป็นคนเกอร์ดอะห์ ไม่ใช่คนที่นี่ หน้าคล้าย ๆ คนอาหรับ ผิวขาว ปะเคยบอกว่า เขาก็ไม่ใช่ได้เห็นตัวจริง แต่ว่า โต๊ะ ๆได้เล่ามาให้ฟังอีกครั้งหนึ่ง ตอนที่ท่านเสียชีวิตนั้น คนเขาแห่กันเยอะมาก" ไม่ว่าจะรายงานใดก็มีความเป็นไปได้หมดทุกสาย แล้วแต่ว่าใครจะสังเกตและจดจำช่วงใดในอายุของท่าน ซึ่งก็อาจเป็นไปได้ในวัยหนุ่มตอนปลายของท่านลักษณะ รูปร่าง หน้าตา ก็จะมีผิวขาวแดง นัยน์ตาสีน้ำข้าว ผมหยักศก สีดำแดง แต่พออายุมากขึ้น อวัยวะทุกอย่าง รวมทั้งเส้นผม หนวด เครา ก็จะขาวไปด้วยขึ้นอยู่กับว่าใครจะจดจำช่วงอายุของท่านในช่วงไหนเท่านั้นเอง ท่านนั้นมีความสามารถและมีความรู้เกี่ยวกับศาสนาเป็นอย่างมาก ได้เป็นผู้นำทางด้านจิตวิญญาณและการศาสนาของชุมชน โดยภายหลังจากที่ท่านได้ใช้ชีวิตอยู่ในจังหวัดนครศรีธรรมราช ท่านได้ถ่ายทอดวิชาความรู้ทางด้านศาสนาให้แก่ผู้คนที่เป็นเชลยศึก คนในชุมชน และบริเวณโดยรอบ ภายหลังจากที่ได้เจอตัวญาติคนสนิท (สาเปียะฮ์) เนื่องจากผู้คนเหล่านั้นมีความรู้ด้านศาสนาน้อยมาก โดยที่ท่านใช้อัลกรุอ่านจากมาเลเซีย ซึ่งเขียนด้วยมือของท่านเอง เพื่อใช้ในการถ่ายทอดวิชาความรู้แก่ผู้คนที่เป็นเชลยศึก และคนในชุมชน ท่านใช้ความรู้ความสามารถของท่านเพื่อถ่ายทอดวิชาความรู้แก่ผู้คนเป็นระยะเวลาถึง 50 ปี หลังจากนั้นท่านก็เสียชีวิต ตลอดชั่วชีวิตของท่านนั้นไม่มีบุตรไว้สืบสกุล ซึ่งประเด็นของผู้สืบทายาทและภรรยานั้นโดยมากแล้ว คำบอกเล่าจะลงความเห็นกันว่า ท่านไม่มีบุตรและไม่มีภรรยาทั้งที่ในครศรีธรรมราช และที่รัฐเกดะห์ แต่ก็มีแค่ส่วนน้อยที่บอกว่าท่านเคยมีภรรยา จากคำพูดที่ว่า "แก (โต๊ะหวันต๊ะห์ มี 2 เมีย เคยได้ยินปะหยางลูฮเล่าให้ฟัง ตอนที่โต๊ะหวันเตะห์เขาไปทำอามายในกุโบรนั้น โดยที่เมียคนแรกจะเตรียมเสบียงไปส่งหนึ่งวันพออีกวัน เมีย อีกคนก็นำเสบียงไปส่งอีก แต่ว่าไม่มีลูก มาจากเกอร์เดาะห์พร้อมแกนั้นแหละ โดยโต๊ะหยางลูฮเล่าให้ฟังแบบนั้น"