PMU ทุนทางวัฒนธรรม
ในโลกของศิลปะการแสดงไทยโบราณ มีตำนานและความเชื่อที่สืบทอดกันมายาวนาน หนึ่งในนั้นคือเรื่องราวของ "ศาสตร์วิชาแรงครู" ซึ่งมีผู้สืบทอดที่สำคัญคือ พระครูเมตตาธิคุณ หรือที่รู้จักกันในนาม "หลวงปู่เกลี้ยง" แห่งวัดตะกู อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หลวงปู่เกลี้ยงเป็นผู้เชี่ยวชาญในศาสตร์แขนงต่างๆ ของศิลปะการแสดงไทย ไม่ว่าจะเป็นนาฏศิลป์ ดนตรีปี่พาทย์ โขน และที่โดดเด่นที่สุดคือศิลปะการแสดงหนังใหญ่ ท่านได้รับการถ่ายทอดวิชาจากหลวงปู่เจียม วัดตะกู ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญในสายวิชาหนังใหญ่ หนังใหญ่นั้นถือเป็นมหรสพชั้นสูงที่มักจะแสดงในพระราชพิธีสำคัญๆ หรืองานใหญ่ของชาวบ้านที่มีฐานะ การแสดงหนังใหญ่มีพิธีกรรมและความเชื่อที่เข้มงวด โดยเฉพาะอย่างยิ่งพิธีไหว้ครูหรือที่เรียกว่า "พิธีเบิกหน้าพระ" ซึ่งต้องจัดเครื่องสังเวยและดำเนินพิธีตามขั้นตอนที่สืบทอดกันมา ในพิธีไหว้ครูหนังใหญ่ จะมีการนำหนังเจ้าหรือหนังครูทั้งสามตัว ได้แก่ ฤาษี พระอิศวรหรือพระนารายณ์ และทศกัณฐ์ มาจัดวางในตำแหน่งที่กำหนด พร้อมด้วยเครื่องสังเวยต่างๆ เช่น เงิน เทียน หัวหมู ไก่ บายศรี และเครื่องดื่ม การไหว้ครูนี้ถือเป็นสิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้ ผู้แสดงเชื่อว่าหากไม่ปฏิบัติตามประเพณีอาจเกิดอันตรายได้ หลวงปู่เกลี้ยงนอกจากจะเชี่ยวชาญในศิลปะการแสดงแล้ว ยังมีความรู้ในด้านพิธีกรรมและมนต์คาถาที่เกี่ยวข้องกับครูชั้นสูงในศาสตร์แขนงต่างๆ ท่านได้สร้างวัตถุมงคลไว้หลายรุ่น ซึ่งเป็นที่ต้องการของผู้ที่นับถือและศรัทธาในศาสตร์วิชาแรงครู แม้หลวงปู่เกลี้ยงจะมรณภาพไปแล้วเมื่อปี พ.ศ. 2530 แต่มรดกทางภูมิปัญญาและความเชื่อที่ท่านได้สืบทอดและเผยแพร่ยังคงอยู่ในความทรงจำของผู้คน โดยเฉพาะในวงการศิลปะการแสดงไทย ศาสตร์วิชาแรงครูยังคงเป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมการแสดงไทย สะท้อนให้เห็นถึงความเคารพและความเชื่อในพลังอำนาจของครูบาอาจารย์ที่ได้ถ่ายทอดวิชาความรู้มาแต่โบราณกาล พิธีไหว้ครูวัดตะกูมีประวัติความเป็นมาอันยาวนาน สืบทอดมาตั้งแต่สมัยอยุธยา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านศิลปะการแสดงหนังใหญ่ วัดตะกูเป็นศูนย์กลางสำคัญของการสืบทอดวิชาความรู้และพิธีกรรมนี้ พิธีไหว้ครูที่วัดตะกูมีความพิเศษตรงที่ผสมผสานความเชื่อดั้งเดิมเกี่ยวกับครูหนังและเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์-ฮินดูเข้ากับพุทธศาสนา การประกอบพิธีจึงมีทั้งการสวดมนต์แบบพุทธ การอัญเชิญเทพเจ้า และการรำลึกถึงครูบาอาจารย์ผู้ล่วงลับ โดยมีจุดประสงค์เพื่อขอพรและความคุ้มครองก่อนการแสดง รวมถึงเป็นการแสดงความกตัญญูต่อครูผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชา พิธีนี้ยังคงดำรงอยู่และปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของประเพณีและความเชื่อที่ฝังรากลึกในวัฒนธรรมการแสดงของไทย
จับต้องไม่ได้ : InTangible.
แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเทศกาล : SP : Social Practices, ritual and festive events ขนบธรรมเนียบประเพณีเกี่ยวกับศาสนา
.
เลขที่ : วัดตะกู ต. วัดตะกู อ. บางบาล จ. พระนครศรีอยุธยา 13250
เจ้าอาวาสวัดตะกู
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย : 2567 Open call
Chatbot