Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : SP-71240-00004 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

ประเพณีลอยเรือสะเดาะเคราะห์ชุมชนมอญบ้านวังกะ

Floating a boat to ward off bad luck

ประวัติความเป็นมาของประเพณีลอยเรือสะเดาะเคราะห์ของชุมชนมอญบ้านวังกะ อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี นั้นว่ากันว่า เกิดขึ้นเมื่อครั้งพระเจ้าธรรมเจดีย์ กษัตริย์มอญขึ้นครองราชย์ปกครองอาณาจักรมอญ เมืองหงสาวดี พระองค์ทรงเห็นพระภิกษุสามเณรในเมืองมอญหงสาวดี มีความประพฤติย่อหย่อนต่อพระธรรมวินัย พระพุทธศาสนาในเมืองมอญเกิดมลทินด่างพร้อยมากมาย จึงมีพระราชประสงค์จะสังคายนาพระพุทธศาสนาในเมืองมอญเสียใหม่ เพื่อชำระหมู่พระภิกษุสงฆ์ให้มีความบริสุทธิ์ ประวัติความเป็นมาของประเพณีลอยเรือสะเดาะเคราะห์ สมัยพระเจ้าธรรมเจดีย์ ว่ากันว่าเกิดขึ้นเมื่อครั้งพระเจ้าธรรมเจดีย์ขึ้นครองราชย์ปกครองอาณาจักรมอญ ที่เมืองหงสาวดี เดิมพระองค์เป็นพระภิกษุมีสมณศักดิ์ว่า พระมหาปิฎกธร และเป็นผู้ต้านทานอำนาจของอาณาจักรอังวะ ทรงเชี่ยวชาญในเรื่องของพระพุทธศาสนาคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ในวัยเยาว์พระองค์เป็นที่ปรึกษาที่เชื่อถือได้และเป็นพระโอรสบุญธธรรมของพระนางเขงสอบู เมื่อพระชนมายุได้ 48 พรรษา พระองค์พร้อมลูกศิษย์ได้แอบไปช่วยพระนางเซงสอบูซึ่งบตัวเป็นเชลยจากกรุงอังวะกลับมายัง กรุงหงสาวดี แต่เพราะความละอายทำให้พระองค์ตัดสินพระทัยลาสิกขา พระนางเชงสอบูจึงยกพระธิดาพระองค์หนึ่งให้อภิเษกสมรสพร้อมกับตั้งให้พระองค์เป็นรัชทายาท เนื่องจากราชวงศ์ในขณะนั้นไร้เชื้อพระวงศ์ที่เป็นผู้ชาย เมื่อพระนางเชงสอบูสละราชบัลลังก์ องค์รัชทายาทได้ขึ้นสืบราชบัลลังก์ต่อมาเป็น พระเจ้าธรรมเจดีย์ ตอนแรกอำมาตไม่ยอม เพราะพระองค์ไม่มีเชื้อพระวงศ์ พระนางเชงสอบูจึงสั่งคนไปนำตอม่อสะพานมาแกะสลักเป็นพระพุทธรูป และนำมาต้อองไว้ในห้องบูชา ซึ่งเหล่าอำมาตจะต้องมากราบไหว้ก่อนออกราชการ ผ่านไปช่วงเวลาหนึ่งพระนางเชงสอบูก็ได้ถามเหล่าอำมาตว่า "พวกท่านไหว้พระพุทธรูปไม้นี้ทำไม" อำมาตได้ตอบว่า "ก็พระพุทธรูป จึงต้องกราบไหว้บูชา" พระนางเชงสอบูจึงได้ถามต่อว่า "แล้วพระพุทธรูปนี้ทำมาจากอะไร" "จากไม้" อำมาตตอบ "ไม้นั้นมาจากตอม่อสะพาน ที่คนจะต้องเหยียบขึ้นสะพาน ลูกบุญธรรมเราก็เหมือนกัน เรารู้ว่าเขามีปัญญามาก ชาติตระกูลเขาอาจจะต่ำต้อย แต่ถ้าเรานำมาอยู่ในถูกที่ มันจะเกิดคุณอย่างมาก" คำพูดนี้ทำให้เหล่าอำมาตแพ้ในปัญญาของพระนางเชงสอบู ต่อมาจึงได้แต่งตั้งพระองค์เป็นกษัตริย์ ชื่อพระเจ้าธรรมเจดีย์