วัดเขายี่สาร ตั้งอยู่บนเนินเขายี่สารในหมู่บ้านยี่สาร หมู่ที่ ๑ อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม วัดนี้เป็นวัดโบราณ “บ้านยี่สาร” ไม่ทราบว่าใครเป็นผู้สร้าง และสร้างตั้งแต่เมื่อใด ตามทางสันนิษฐานของกรมศิลปากรจากสิ่งก่อสร้างต่างๆ อาทิ วิหาร อุโบสถ ตลอดจนลวดลายต่างๆนั้น ให้ความเห็นว่า วัดเขายี่สารคงสร้างขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย สมัยพระเจ้าเสือ (สมเด็จพระสรรเพ็ชญ์ ที่ ๘) เพราะจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ว่าเคยเสด็จทรงปลาในแถวถิ่นนี้ และเสด็จประทับที่วัดคุ้งตำหนักบางตะบูน และจากหนังสือสมโภช ๗๒ ปี พระครูสมุทรนันทคุณ เจ้าอาวาสวัดบางแคน้อย “เล่าเรื่องเมืองสมุทรสงคราม” กล่าวถึงเมืองแม่กลองไว้ว่า “เมืองแม่กลองตั้งอยู่ใกล้ปากอ่าวแม่กลอง เป็นเมืองเกิดขึ้นใหม่ นับจากมีเจ้าเมืองมา อายุประมาณ ๔๐๐ ปี ถ้านับเริ่มจากมีแผ่นดิน อายุไม่เกิน ๒,๐๐๐ ปี เพราะปรากฏหลักฐานว่า ราว พ.ศ. ๒๑๐ ชาวอินเดียได้มาตั้งเมืองทางฝั่งขวา ของแม่น้ำแม่กลอง เหนือปากน้ำซึ่งไหลมาจากตะวันตก ไปบรรจบกับลำน้ำที่ไหลมาจากทิศเหนือ (แม่น้ำภาชีกับแม่น้ำแควน้อย) แล้วตั้งชื่อเมืองตามชื่อเมืองเดิมของเขาว่า “ราชบุรี” ขณะนั้นริมฝั่งทะเลอยู่ที่คูบัว ถ้ามองไปในทะเลจะแลเห็นเกาะเล็กๆ กลางทะเล คือ เขายี่สารปัจจุบัน ต่อมามีการลดลงของระดับน้ำทะเล และการทับถมของตะกอนน้ำจืด ทำให้เกิดแผ่นดินขึ้น ดังนั้น เขายี่สาร คือ เกาะกลางทะเลในยุคโบราณกาล เป็นภูเขาลูกเดียวของจังหวัดสมุทรสงคราม และเป็นที่ชุมชนการค้ามาตั้งแต่โบราณ เรือสำเภาที่มาค้าขายจากทางทะเล จะเข้าเมืองราชบุรี ธนบุรี อยุธยา ฯลฯ น่าจะได้ผ่านที่เขายี่สารนี้ คำว่า “ยี่สาร” จึงน่าจะมาจาก คำว่า “ปสาน” ในภาษาเปอร์เซีย ซึ่งแปลว่า “ตลาด” คือ บาซาร์ (Bazaar) สถานที่ผู้คนมารวมกันตั้งร้านค้าบ้านเรือนค้าขายกันอยู่เป็นจำนวนมาก ที่มา:https://skm.onab.go.th/th/content/category/detail/id/110/iid/13904
จับต้องได้ : Tangible.
โบราณสถาน : AS : Archeological Site .
เลขที่ : บ้านยี่สาร ต. ยี่สาร อ. อัมพวา จ. สมุทรสงคราม 75110
วัดเขายี่สาร
ตำบลยี่สาร อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม, 75110 โทรศัพท์: 034 731 170
ก้อง : มหาวิทยาลัยศิลปากร :