Cultural Mapping Thailand [PMU] ระบบสารสนเทศด้านวัฒนธรรมและ แผนที่วัฒนธรรม ประเทศไทย

ข้อมูลวัฒนธรรม : AR-24110-00003 [ ได้รับทุนจากโครงการ ]

ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง

The city pillar shrine

ศาลเจ้า เป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของชุมชนชาวไทยเชื้อสายจีน โดยคนจีนเมื่อเข้าไปตั้งถิ่นฐานที่ใด ได้ร่วมใจกันสร้างศาลเจ้าขึ้นในชุมชนที่อาศัยอยู่ เพื่อเป็นศูนย์รวมจิตใจและเพื่อให้เกิดสิริมงคลในถิ่นฐานที่อยู่แห่งใหม่ รวมทั้งเป็นที่พบปะสังสรรค์และช่วยเหลือเกื้อกูลกันของคนในชุมชน โดยมีการตั้งศาลเจ้าเพื่อบูชาเทพเจ้าตามความเชื่อของคนจีน เพื่อปกป้องคุ้มครองให้มีความสุข ประสบความสำเร็จในด้านต่าง ๆ ดังนั้น ศาลเจ้าเป็นเทวสถานที่ประจุความหมายของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ซึ่งปรากฏในรูปแบบศิลปกรรมด้านสถาปัตยกรรม ที่เป็นเอกลักษณ์ทางสังคมและวัฒนธรรมของกลุ่มคนจีน ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้า สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 โดยกลุ่มจีนแต้จิ๋ว ที่มาทำการค้าขาย การเกษตร ทำสวน ในตำบลบางคล้า อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทราสร้างครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2450 เริ่มจากผู้มีจิตศรัทธาที่อาศัยอยู่ในบริเวณชุมชนบางคล้า อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา ตามประวัติศาลที่ได้บันทึกไว้ ได้มีการก่อตั้งโดยได้รับที่ดินโฉนด เลขที่ 1358 ตำบลบางคล้า อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา ที่ดินจำนวน 2 ไร่ 2 งาน 40 ตารางวา จากคำสั่งจังหวัดฉะเชิงเทรา โดยน้องยาเธอกรมหมื่นมรุพงษ์ ศิริพัฒน์ ผู้บัญชาการ ให้แก่ศาลเจ้าหลักเมือง หรือศาลเจ้าพ่อ หลักเมืองบางคล้า เมื่อวันที่ 18 เดือนธันวาคม รัตนโกสินทร์ศก ร้อยยี่สิบห้า พ.ศ. 2450 (ค.ศ. 1907) ในประเทศไทย เป็นปีที่ 126 แห่งกรุ่งรัตนโกสินทร์ และเป็นปีที่ 40 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) สร้างครั้งที่สอง เมื่อ พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) สมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 8 โดยเป็นศาลไม้ชั้นเดียว ยกพื้น ใต้ถุนสูง มีบันไดขึ้นด้านหน้า 5 ขั้น มีนายง่วนฮะ ล่อง้วน เป็นผู้ปกครองศาลเจ้า ต่อมาในปี พ.ศ. 2485 นายปรีดา เจียมเจริญ ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ปกครองและผู้ตรวจตราสอดส่องศาลเจ้า และนายช้งฮี้ เป็นผู้ดูแลและความสะดวก เปิดปิดประตูศาลเจ้า ต่อมาในวันที่ 9 มีนาคม พ.ศ. 2485 ได้ขึ้นทะเบียนเป็นศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ประจำอำเภอบางคล้า กระทรวงมหาดไทย สร้างครั้งที่สาม เมื่อ พ.ศ. 2492 (ค.ศ.1949) สมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 โดยเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2491 ตลาดบางคล้าเกิดเพลิงไหม้ โดยต้นเพลิงอยู่ทางด้านตลาดบนหรือวัดแจ้ง ทั้งนี้ ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้า ตั้งอยู่บริเวณตลาดล่างในอดีตถนนในตลาดแคบ มีห้องแถวสองข้างทางเป็นห้องไม้ หลังคามุงจาก ไม่มีเครื่องดับเพลิง ชาวบ้านใช้ตะเกียงจุดเพื่อให้เกิดแสงสว่างกันทุกครัวเรือน ใช้น้ำมันก๊าดเป็นเชื้อเพลิง เมื่อเกิดเหตุการณ์เพลิงไหม้ทำให้ไฟได้ลุกลามกระจายติดบ้านเรือนไปอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้าไฟไหม้ หลังจากเหตุการณ์ไฟไหม้ประชาชนส่วนใหญ่ยังไม่ได้ย้ายถิ่นที่อยู่ โดยได้มีการสร้างบ้านเรือนขึ้นมาใหม่ ดังนั้นผู้ปกครองศาลเจ้าพร้อมคณะกรรมการได้ประชุมกันว่าน่าจะมีการสร้างศาลขึ้นใหม่แทนศาลหลักเมืองบางคล้าที่ถูกเพลิงไหม้เสียหายเดือนมกราคม พ.ศ. 2492 มีการประชุมทำประชาคมชาวบางคล้า ตกลงกันว่าจะสร้างศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้าขึ้นใหม่ ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2492 จึงได้เริ่มทำการก่อสร้างศาลเจ้าพ่อหลักเมือง บางคล้าหลังใหม่ เป็นไม้ตะเคียนทั้งหลัง ชั้นเดียว หลังคามุงสังกะสี ศาลหลักเมืองบางคล้าสร้างเสร็จเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2493 เมื่อปี พ.ศ. 2537 คณะผู้บริหารศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้าและประชาชนชาวตลาดบางคล้าและใกล้เคียง ผู้เลื่อมใสศรัทธา เห็นว่าศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้าชำรุด ทรุดโทรม ตามกาลเวลามีการซ่อมแซมหลายครั้ง จึงมีแนวคิดการสร้างใหม่ทนแทนอาคารเดิม จึงมีการประชุมชาวตลาดบางคล้าเพื่อทำการประชาคม ในวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2537 ปรึกษาหารือเพื่อดำเนินการสร้างศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้า ตามแบบแปลนใหม่ โดยในวันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2537 เริ่มทำการก่อสร้างศาลเจ้าพ่อหลักเมืองบางคล้า และแล้วเสร็จเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2538 เป็นอาคารคอนกรีตชั้นเดียว กว้าง 12 เมตร ยาว 15 เมตร หลังคามุงกระเบื้อง